Σαφάρι για τα «ορφανά» ακίνητα χωρίς κληρονόμους

Μια μεγάλη επιχείρηση εντοπισμού και αξιοποίησης περίπου 7.000 ακινήτων που έχουν περιέλθει στο Δημόσιο από σχολάζουσες κληρονομιές ξεκινά η κυβέρνηση, με στόχο να τα εντάξει σε προγράμματα κοινωνικής στέγασης και στήριξης ευάλωτων νοικοκυριών. Πρόκειται για ακίνητα πολιτών που έχουν αποβιώσει χωρίς να αφήσουν κληρονόμους. Μετά την ολοκλήρωση των νομικών διαδικασιών, η περιουσία τους περιέρχεται στο Δημόσιο – ωστόσο, στις περισσότερες περιπτώσεις, παραμένει ανενεργή και αναξιοποίητη, αφού δεν υπάρχει καταγραφή ούτε εκτίμηση της αξίας της. Είναι ενδεικτικό ότι τα τελευταία πέντε χρόνια εκκαθαρίστηκαν μόλις 100 υποθέσεις, ενώ οι υπόλοιπες παραμένουν σε εκκρεμότητα.

Για να επιταχυνθεί η διαδικασία, το Υπουργείο Ψηφιακής Διακυβέρνησης θέτει σε λειτουργία νέα ηλεκτρονική υπηρεσία που συνδέει το πληροφοριακό σύστημα «ΨΥΔΗΠΕΕΚ – Υποσύστημα Κοινωφελών Περιουσιών» του Υπουργείου Οικονομικών με το Περιουσιολόγιο. Μέσω αυτής της διασύνδεσης, οι υπηρεσίες θα μπορούν να αντλούν αυτόματα στοιχεία για ακίνητα που ανήκαν σε αποβιώσαντες φορολογούμενους, διευκολύνοντας την εκκαθάριση και την αξιοποίησή τους. Η διαδικασία αυτή μειώνει τη γραφειοκρατία και δίνει στους εκτελεστές διαθηκών, εκκαθαριστές και κηδεμόνες κληρονομιών τη δυνατότητα να υποβάλλουν ηλεκτρονικά όλα τα απαραίτητα στοιχεία στις αρμόδιες Διευθύνσεις Κοινωφελών Περιουσιών. Παράλληλα, το Υπουργείο Οικονομικών θα μπορεί να διασταυρώνει και να επαληθεύει τις πληροφορίες για κάθε ακίνητο, διασφαλίζοντας τη διαφάνεια, την ιχνηλασιμότητα και την προστασία των προσωπικών δεδομένων, σύμφωνα με το GDPR. Η διάθεση των δεδομένων θα γίνεται αποκλειστικά μέσω του Κέντρου Διαλειτουργικότητας της Γενικής Γραμματείας Πληροφοριακών Συστημάτων.

Μητρώο και Ίδρυμα διαχείρισης κοινωφελών περιουσιών

Στο επόμενο στάδιο, το Υπουργείο Οικονομικών θα προχωρήσει στη δημόσια διαβούλευση ενός νομοσχεδίου που προβλέπει τη δημιουργία ενός Ηλεκτρονικού Μητρώου Κοινωφελών Περιουσιών και μιας Πλατφόρμας Σχολαζουσών Κληρονομιών, διασυνδεδεμένων με τα μητρώα του Δημοσίου. Το νέο θεσμικό πλαίσιο θα συνοδεύεται από τη σύσταση φορέα ειδικού σκοπού, ο οποίος θα αναλάβει τη διαχείριση, αξιοποίηση και επενδυτική ανάπτυξη όλων των κοινωφελών και κληρονομικών περιουσιών. Ο φορέας θα λειτουργεί με κριτήρια κοινωνικής ανταποδοτικότητας και στόχο την αξιοποίηση αδρανών ακινήτων για στέγαση και κοινωνικές υποδομές.

Η πρωτοβουλία εντάσσεται στον ευρύτερο κυβερνητικό σχεδιασμό για την αντιμετώπιση της στεγαστικής κρίσης και την ενίσχυση της κοινωνικής κατοικίας. Μέρος των ακινήτων που θα εντοπιστούν και θα εκκαθαριστούν, αναμένεται να αξιοποιηθεί σε συνεργασία με Δήμους, Περιφέρειες ή κοινωνικούς φορείς, ώστε να προσφέρει χαμηλού κόστους κατοικίες ή κοινωφελείς υποδομές. Το σχέδιο αυτό, που συνδυάζει ψηφιακή και θεσμική μεταρρύθμιση, φιλοδοξεί να μετατρέψει μια αδρανή κρατική περιουσία σε ενεργό κοινωνικό κεφάλαιο, δίνοντας νέα πνοή σε έναν τομέα όπου για δεκαετίες κυριαρχούσε η αδιαφάνεια και η αδράνεια.