Γιατί βρέχουν τα αεροπλάνα που προσγειώνονται: Το φαινόμενο του water salute

Πολλοί επιβάτες ξαφνιάζονται όταν βλέπουν ένα αεροπλάνο να περνά μέσα από μεγάλες ποσότητες νερού λίγο πριν απογειωθεί ή αμέσως μετά την προσγείωσή του. Η εικόνα θυμίζει έναν γρήγορο εξωτερικό καθαρισμό, ωστόσο το θέαμα αυτό δεν έχει καμία σχέση με πρακτικούς λόγους. Πρόκειται για το λεγόμενο water salute — ένα τιμητικό και βαθιά συμβολικό τελετουργικό της αεροπορίας. Το water salute πραγματοποιείται όταν δύο πυροσβεστικά οχήματα του αεροδρομίου σχηματίζουν ένα εντυπωσιακό τόξο νερού μέσα από το οποίο περνά το αεροσκάφος. Η παράδοση αντλεί τις ρίζες της από τη ναυσιπλοΐα, όπου πυροσβεστικά πλοία «υποδέχονταν» ή αποχαιρετούσαν πλοία με υδάτινες αψίδες. Στην αεροπορία εφαρμόζεται σε ιδιαίτερες και σπάνιες στιγμές: στην τελευταία πτήση ενός πιλότου πριν από τη συνταξιοδότηση, στη συμπλήρωση ενός σημαντικού ορόσημου, για την υποδοχή αθλητικών αποστολών – ακόμη και για την πρώτη ή την τελευταία πτήση μιας αεροπορικής εταιρείας σε ένα αεροδρόμιο. Ορισμένες αναφορές τοποθετούν την πρώτη εμφάνιση της τελετής στη δεκαετία του ’90, στο Σολτ Λέικ Σίτι.

Παρότι εντυπωσιακό, το water salute δεν πρέπει να συγχέεται με την αποπαγοποίηση των αεροσκαφών. Η αποπαγοποίηση είναι μια αυστηρά τεχνική διαδικασία που γίνεται σε χαμηλές θερμοκρασίες, για να απομακρυνθεί ο πάγος και να διασφαλιστεί η ασφάλεια της πτήσης πριν από την απογείωση. Ένα άλλο, λιγότερο γνωστό φαινόμενο που σχετίζεται με τη λειτουργία των αεροσκαφών είναι ο «μπλε πάγος». Ο όρος περιγράφει σκληρές παγωμένες μάζες από υγρά των τουαλετών του αεροπλάνου, οι οποίες μπορεί —σε περίπτωση μικροδιαρροών ή φθαρμένων στεγανοποιήσεων— να παγώσουν σε μεγάλο ύψος και να πέσουν στο έδαφος. Το χαρακτηριστικό μπλε χρώμα προέρχεται από το απολυμαντικό υγρό που χρησιμοποιείται στις δεξαμενές αποχέτευσης. Οι ειδικοί αναφέρουν ότι, παρά τα σύγχρονα και σχεδόν πάντα σφραγισμένα συστήματα, μικρές διαρροές δεν είναι τόσο σπάνιες όσο νομίζουμε, και η πτώση «μπλε πάγου» μπορεί να προκαλέσει ζημιές σε οχήματα, σπίτια ή υποδομές όταν φτάσει στο έδαφος. Έτσι, από τις τιμητικές «αψίδες» νερού μέχρι τα πιο παράξενα περιστατικά της αεροπορίας, οι πτήσεις κρύβουν πολύ περισσότερα από όσα βλέπουμε μέσα σε μια συνηθισμένη επιβίβαση.