«Γατοσταντινούπολη»: Η πόλη όπου οι γάτες έγιναν ιστορία, ταυτότητα και τρόπος ζωής

Στην Κωνσταντινούπολη, οι γάτες δεν αποτελούν απλώς μέρος του τοπίου∙ είναι στοιχείο της ταυτότητας της πόλης, μια ζωντανή συνέχεια μιας παράδοσης που ξεκινά από την οθωμανική εποχή και φτάνει έως σήμερα. Με περισσότερους από 15 εκατομμύρια ανθρώπους να συνυπάρχουν σε μια μητρόπολη που απλώνεται σε δύο ηπείρους, η παρουσία των περίπου 250.000 αδέσποτων γατών λειτουργεί σχεδόν εξισορροπητικά, προσθέτοντας μια ήρεμη, φιλική πινελιά μέσα στο πυκνό αστικό περιβάλλον.

Το διαμέρισμα στη Νέα Υόρκη που έχει ένα «σαλόνι» μόνο για τις γάτες

Οι γάτες της Κωνσταντινούπολης δεν ανήκουν πραγματικά σε κανέναν και όμως ανήκουν σε όλους. Ο φωτογράφος Marcel Heijnen, δημιουργός του City Cats of Istanbul, το περιγράφει εύστοχα: δεν είναι ούτε κατοικίδιες ούτε αδέσποτες∙ αποτελούν μια ενδιάμεση κατηγορία, πλήρως ενσωματωμένη στον κοινωνικό ιστό της κάθε γειτονιάς.

Η φροντίδα τους είναι κοινοτική. Δήμοι, οργανώσεις, ανεξάρτητοι κτηνίατροι και απλοί πολίτες συμμετέχουν στην ευημερία τους, προσφέροντας στείρωση, περίθαλψη, τροφή και νερό. Η σχέση αυτή έχει βαθιές ρίζες. Στην οθωμανική περίοδο, ιδρύματα μεριμνούσαν ειδικά για τα αδέσποτα ζώα, ενώ υπήρχε ακόμη και το επάγγελμα του mancacı, του ανθρώπου που φρόντιζε συστηματικά τις γάτες της γειτονιάς, εξασφαλίζοντας ότι οι κάτοικοι θα μπορούσαν να προμηθευτούν τροφή για να ταΐσουν τα ζώα. Ακόμη παλαιότερα, από την εποχή των Φοινίκων και αργότερα κατά τα ρωμαϊκά χρόνια, οι γάτες ταξίδευαν με τα εμπορικά πλοία ως φυσικοί «φύλακες» ενάντια στα τρωκτικά – και πολλά από αυτά τα ζώα βρήκαν μόνιμο σπίτι στα πολυσύχναστα λιμάνια της Κωνσταντινούπολης.

Istanbul- The City of Cats pic.twitter.com/TpQ5U7ijwg

— Why you should have a cat (@ShouldHaveCat) July 5, 2025

Σήμερα, οι γάτες συναντώνται παντού: κουλουριασμένες σε παγκάκια στα προάστια του Βοσπόρου, ξαπλωμένες στα σκαλιά των λόφων, να λιάζονται έξω από καφενεία, να παρακολουθούν την κίνηση γύρω από την Αγία Σοφία. Στην ιστορική περιοχή του Φατίχ, ο διάσημος Sulo είναι μόνο ένα από τα πολλά «σύμβολα» του είδους, αγαπητός τόσο από ντόπιους όσο και από ταξιδιώτες. Μικρά ξύλινα σπιτάκια σχήματος Α προσφέρουν καταφύγιο, ενώ εξωτερικά των καταστημάτων μπολ με νερό και ξηρά τροφή περιμένουν κάθε γατί που περνά. Ορισμένα μαγαζιά κρατούν μέσα τις δικές τους γάτες, ξέροντας πως η παρουσία τους όχι μόνο προστατεύει από τα ποντίκια αλλά λειτουργεί και ως ανεπίσημη πρόσκληση για τους περαστικούς.

American cats went on a trip to Istanbul, the city of cats.pic.twitter.com/vOIFJBUq1l

— Antidepressant Content (@depressionlesss) October 6, 2025

Η Κωνσταντινούπολη έχει καταφέρει κάτι μοναδικό: να κάνει τις γάτες της μέρος της πολιτισμικής της κληρονομιάς και ταυτόχρονα σύγχρονο σύμβολο φιλοξενίας. Οι ταξιδιώτες μιλούν πια για την «Catstanbul», έναν προορισμό όπου οι γάτες λειτουργούν σαν πρεσβευτές μιας πιο ανθρώπινης πλευράς της πόλης. Και όπως σημειώνει ο Heijnen, όταν μια γάτα αποφασίζει να κουρνιάσει στην αγκαλιά ενός περαστικού, ανάμεσα σε μυρωδιές από κεμπάπ, σαφράν, ψητό καλαμπόκι και φρέσκο σκουμπρί, η εμπειρία της Κωνσταντινούπολης γίνεται πιο ζεστή, αισθητηριακή, σχεδόν μαγική.