Επαγγέλματα υπό εξαφάνιση: Η επόμενη δεκαετία της τεχνολογικής ανατροπής

Η τεχνολογία μετασχηματίζει την αγορά εργασίας με ρυθμούς ταχύτερους απ’ ό,τι μπορούσε να προβλέψει κανείς. Σύμφωνα με την τελευταία έκθεση του Γραφείου Στατιστικών Εργασίας των ΗΠΑ (BLS) για την περίοδο 2024–2034, χιλιάδες παραδοσιακά επαγγέλματα βαδίζουν προς το τέλος τους, καθώς η τεχνητή νοημοσύνη και η αυτοματοποίηση επαναπροσδιορίζουν πλήρως το εργασιακό τοπίο. Στην κορυφή της λίστας των επαγγελμάτων που συρρικνώνονται βρίσκονται οι ταμίες, οι οποίοι εκτοπίζονται από τα συστήματα αυτόματης εξυπηρέτησης (self-checkout) στα καταστήματα και τα σούπερ μάρκετ. Το BLS υπολογίζει ότι μέχρι το 2034 θα χαθούν πάνω από 313.000 θέσεις εργασίας στον συγκεκριμένο κλάδο, σε σχέση με το 2024. Ακολουθούν οι υπάλληλοι γραφείου, οι γραμματείς και οι εκπρόσωποι εξυπηρέτησης πελατών, που αντικαθίστανται σταδιακά από chatbots και εικονικούς βοηθούς, οι οποίοι μπορούν να χειρίζονται αιτήματα πελατών γρήγορα, αδιάκοπα και με ελάχιστο κόστος για τις επιχειρήσεις.

Η μελέτη εντοπίζει τέσσερις βασικούς τομείς όπου η αυτοματοποίηση θα έχει τον μεγαλύτερο αντίκτυπο:

Διοικητική και γραμματειακή υποστήριξη

Παραγωγή και βιομηχανία

Πωλήσεις και λιανεμπόριο

Γεωργία, αλιεία και δασοκομία

Αυτοί οι κλάδοι συνδυάζουν εργασίες επαναλαμβανόμενες, προβλέψιμες και εύκολα προγραμματιζόμενες – δηλαδή, ακριβώς εκείνες που τα ρομπότ και οι αλγόριθμοι μπορούν να εκτελούν αποδοτικότερα.

Ποιοι εξαφανίζονται ταχύτερα

Τα επαγγέλματα που παρουσιάζουν τη μεγαλύτερη πτώση είναι:

Δακτυλογράφοι και χειριστές κειμένων: -36%

Χειριστές μηχανών στα υπόγεια ορυχεία: -34%

Τηλεφωνητές: -27%

Αν και τα νούμερα μπορεί να μη φαίνονται τεράστια σε απόλυτες τιμές, αντικατοπτρίζουν μια σαφή κατεύθυνση: οι δουλειές που στηρίζονται σε μηχανικές, γραφειοκρατικές ή τηλεπικοινωνιακές διαδικασίες, αντικαθίστανται από λογισμικό. Η εξαφάνιση επαγγελμάτων δεν είναι νέο φαινόμενο. Πολύ πριν εμφανιστεί η τεχνητή νοημοσύνη, η τεχνολογική πρόοδος είχε ήδη μεταμορφώσει την αγορά. Στη βιομηχανική Αγγλία, οι λεγόμενοι knocker uppers ξυπνούσαν τους εργάτες χτυπώντας τα παράθυρα με μακριά ραβδιά, προτού εφευρεθούν τα ξυπνητήρια. Μέχρι και τον 20ό αιώνα, οι computers ήταν άνθρωποι που έκαναν υπολογισμούς στο χέρι – ένα επάγγελμα που εξαφανίστηκε όταν εμφανίστηκαν τα ηλεκτρονικά μηχανήματα. Η ιστορία, λοιπόν, επαναλαμβάνεται: κάθε τεχνολογική τομή φέρνει απώλειες, αλλά και δημιουργεί νέες ευκαιρίες.