Δωρεά σπέρματος και ωαρίων: Ελληνική πρωτοβουλία για ενιαίο ευρωπαϊκό πλαίσιο

Την πρόθεση της Ελλάδας να αναλάβει ενεργό ρόλο σε ευρωπαϊκό επίπεδο για τη θέσπιση ενιαίου πλαισίου στη δωρεά σπέρματος και ωαρίων ανακοίνωσε ο Υφυπουργός Υγείας Μάριος Θεμιστοκλέους, επισημαίνοντας την ανάγκη αυστηρότερων δικλίδων ασφάλειας και κοινών κανόνων σε όλα τα κράτη-μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Σε τηλεφωνική του παρέμβαση στην εκπομπή «Οι Δεκατιανοί» του ΣΚΑΪ, ο Υφυπουργός αναφέρθηκε εκτενώς στο ζήτημα της υποβοηθούμενης αναπαραγωγής, με αφορμή πρόσφατο περιστατικό που προκάλεσε έντονη δημόσια συζήτηση. Όπως τόνισε, η συγκεκριμένη υπόθεση δεν θα πρέπει να οδηγήσει σε πανικό ή γενικευμένες αμφισβητήσεις της ιατρικής πρακτικής, υπογραμμίζοντας ότι οι γενετικές μεταλλάξεις αποτελούν ένα ενδεχόμενο που υφίσταται τόσο στις εγκυμοσύνες μέσω υποβοηθούμενης αναπαραγωγής όσο και στις φυσιολογικές κυήσεις.«Οι μεταλλάξεις είναι εκεί και υπάρχουν», σημείωσε χαρακτηριστικά, διευκρινίζοντας ότι το κρίσιμο ζητούμενο δεν είναι η καλλιέργεια φόβου, αλλά η συνεχής ενίσχυση των μηχανισμών ελέγχου, πρόληψης και ασφάλειας, με βάση τα σύγχρονα επιστημονικά δεδομένα.

Αναφερόμενος στο ισχύον νομικό πλαίσιο, ο Μάριος Θεμιστοκλέους επισήμανε ότι τα τελευταία χρόνια έχουν γίνει σημαντικές παρεμβάσεις σε εθνικό και ευρωπαϊκό επίπεδο. Όπως ανέφερε, σχεδόν όλες οι χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης έχουν πλέον θεσπίσει ανώτατα όρια στον αριθμό παιδιών ή οικογενειών που μπορούν να προκύψουν από έναν δότη, τόσο στη δωρεά σπέρματος όσο και ωαρίων. Παρά τα βήματα αυτά, ξεκαθάρισε ότι το υπάρχον πλαίσιο παραμένει αποσπασματικό και ανεπαρκές για να καλύψει τη σύγχρονη πραγματικότητα της ιατρικώς υποβοηθούμενης αναπαραγωγής.

Ιδιαίτερη έμφαση έδωσε στη διασυνοριακή διάσταση του ζητήματος, η οποία –όπως εξήγησε– δημιουργεί ένα σοβαρό θεσμικό κενό. Ένας δότης μπορεί να έχει συγκεκριμένο ανώτατο αριθμό οικογενειών σε ένα κράτος-μέλος, όμως τα ίδια γενετικά δεδομένα μπορούν να χρησιμοποιούνται παράλληλα σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες, χωρίς να υπάρχει συνολική εικόνα ή ενιαίο όριο σε επίπεδο ΕΕ. «Μπορεί να υπάρχουν, ενδεικτικά, 12 οικογένειες από τον ίδιο δότη στην Ελλάδα, άλλες 10 σε δεύτερη χώρα και ακόμη 5 σε τρίτη, χωρίς κανέναν μηχανισμό που να αθροίζει αυτά τα δεδομένα», ανέφερε, τονίζοντας ότι το πρόβλημα δεν μπορεί να λυθεί μόνο με εθνικές ρυθμίσεις.

Στο πλαίσιο αυτό, ο Υφυπουργός Υγείας ανακοίνωσε ότι η Ελλάδα προτίθεται να αναλάβει πρωτοβουλία σε ευρωπαϊκό επίπεδο, με στόχο τη διαμόρφωση ενός ενιαίου και δεσμευτικού πλαισίου για τη δωρεά σπέρματος και ωαρίων. Η πρωτοβουλία αυτή αποσκοπεί στη θέσπιση κοινών κανόνων, στη διασφάλιση διαφάνειας, στον καλύτερο συντονισμό μεταξύ των κρατών-μελών και, κυρίως, στην ουσιαστική προστασία των οικογενειών και των παιδιών που γεννιούνται μέσω υποβοηθούμενης αναπαραγωγής. Όπως κατέστησε σαφές, η συζήτηση αυτή δεν αφορά μόνο τη νομική ή διοικητική διάσταση, αλλά αγγίζει τον πυρήνα της βιοηθικής, της δημόσιας υγείας και της κοινωνικής εμπιστοσύνης. Για τον λόγο αυτό, η ελληνική πρωτοβουλία φιλοδοξεί να ανοίξει έναν ευρύτερο ευρωπαϊκό διάλογο, βασισμένο στην επιστημονική τεκμηρίωση και στη συνεργασία, ώστε η υποβοηθούμενη αναπαραγωγή να συνεχίσει να εξελίσσεται με ασφάλεια και υπευθυνότητα σε ολόκληρη την Ευρώπη.