Αγροτικές επιδοτήσεις πληρωμές 2025: 3,7 δισ. θα λάβουν συνολικά οι αγρότες

Ένα συνολικό σχέδιο αναδιοργάνωσης του συστήματος αγροτικών επιδοτήσεων, με αιχμή τη διαφάνεια, τους αυστηρούς ελέγχους και τη δίκαιη κατανομή των πόρων, παρουσίασε η κυβέρνηση, δίνοντας ταυτόχρονα το στίγμα των πληρωμών προς τους παραγωγούς για το 2025 και τα επόμενα χρόνια. Σύμφωνα με τον αντιπρόεδρο της Κυβέρνησης, οι επιδοτήσεις εκτιμάται ότι θα φτάσουν φέτος τα 3,7 δισ. ευρώ, με την υπόσχεση ότι «δεν θα χαθεί ούτε ένα ευρώ» από όσα αναλογούν στη χώρα. Στη συνέντευξη Τύπου, στην οποία συμμετείχαν ο αρμόδιος υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων και ο διοικητής της ΑΑΔΕ, έγινε σαφές ότι η κυβέρνηση επιχειρεί να γυρίσει σελίδα μετά τις γνωστές εμπλοκές και τα πρόστιμα των προηγούμενων ετών. Όπως υπογραμμίστηκε, στόχος δεν είναι ούτε οι πανηγυρισμοί ούτε η δραματοποίηση, αλλά η σταδιακή μετάβαση σε ένα αξιόπιστο, πλήρως συμβατό με τους ευρωπαϊκούς κανόνες σύστημα, το οποίο θα αποκαταστήσει την εμπιστοσύνη των παραγωγών αλλά και των ευρωπαϊκών αρχών.

Κεντρικό στοιχείο της μεταρρύθμισης είναι η κατάργηση του ΟΠΕΚΕΠΕ ως οργανισμού πληρωμών και η μεταφορά των αρμοδιοτήτων του στην Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Εσόδων από την 1η Ιανουαρίου 2026. Το σχέδιο προβλέπει τη μεταφορά στην ΑΑΔΕ της περιουσίας, των πληροφοριακών συστημάτων, της διαπίστευσης και του προσωπικού του Οργανισμού, ενώ το υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης διατηρεί τον επιτελικό ρόλο, τον σχεδιασμό της αγροτικής πολιτικής και την παροχή των κατευθύνσεων. Παράλληλα, θα εκσυγχρονιστεί το πλαίσιο ανάκτησης παράνομων ή αχρεωστήτως καταβληθεισών ενισχύσεων, ώστε να αντιμετωπίζονται έγκαιρα και αποτελεσματικά φαινόμενα κατάχρησης. Για το 2025 προβλέπεται ένα υβριδικό μεταβατικό σύστημα πληρωμών και ελέγχων, το οποίο έχει ήδη συμφωνηθεί με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Αυτό περιλαμβάνει υποχρεωτική δήλωση ΑΤΑΚ για τα αγροτεμάχια και ΚΑΕΚ για τις μικρότερες εκτάσεις, προκειμένου να παταχθούν τα εικονικά μισθωτήρια και οι καταπατήσεις. Σε ό,τι αφορά τους βοσκότοπους, θεσπίζεται κανόνας που βάζει τέλος στην ενεργοποίηση δικαιωμάτων σε βοσκοτόπια εκατοντάδες χιλιόμετρα μακριά από το μαντρί: οι ενισχύσεις θα αντιστοιχούν στον τόπο όπου πραγματικά βόσκουν τα ζώα και παράγεται προϊόν.

Παράλληλα, ο υπολογισμός του ζωικού κεφαλαίου θα βασίζεται σε αντικειμενικά στοιχεία, όπως τιμολόγια πώλησης γάλακτος και κρέατος, αλλά και αγορών ζωοτροφών. Τα δεδομένα θα αντλούνται από τον ΕΛΓΟ-ΔΗΜΗΤΡΑ, το myDATA και τις δηλώσεις Ε3, ενώ όπου υπάρχουν περισσότερες από μία πηγές θα λαμβάνεται υπόψη ο υπολογισμός που αποτυπώνει τον μεγαλύτερο αριθμό ζώων προς όφελος του κτηνοτρόφου. Προβλέπεται επίσης δικαίωμα ένστασης για γεωργούς και κτηνοτρόφους, με σχετικές ανακοινώσεις από τον ΟΠΕΚΕΠΕ. Ως προς τις πληρωμές, για το 2025 αναμένεται να καταβληθούν μέσω ΟΠΕΚΕΠΕ περίπου 3,3 δισ. ευρώ, έναντι 2,7 δισ. ευρώ το 2024. Μέχρι τις 26 Νοεμβρίου έχει ήδη πληρωθεί το μεγαλύτερο μέρος, ενώ εκατοντάδες εκατομμύρια θα καταβληθούν τις επόμενες ημέρες και επιπλέον ποσά έως το τέλος του έτους. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει η επιλογή της κυβέρνησης να πραγματοποιήσει μια «δεύτερη κατανομή» των κοινοτικών πόρων: αφού πληρωθούν η βασική και η συνδεδεμένη ενίσχυση, οι εξισωτικές αποζημιώσεις και τα οικολογικά σχήματα, τα πλεονάζοντα ποσά θα ανακατανεμηθούν σε όσους αγρότες αποδειχθεί ότι είναι απολύτως συνεπείς στις δηλώσεις τους. Έτσι, οι έντιμοι παραγωγοί προσδοκάται να δουν τελικά μεγαλύτερες ενισχύσεις από ό,τι τα προηγούμενα χρόνια.

Την ίδια στιγμή, η κυβέρνηση αναγνωρίζει ότι η φετινή προκαταβολή της βασικής ενίσχυσης διαφοροποιείται αισθητά σε σχέση με πέρυσι, καθώς οι πληρωμές αντιστοιχούν περίπου στο 75% των αντίστοιχων ποσών. Αυτό αποδίδεται στους εντατικούς ελέγχους και στις ασυμφωνίες που εντοπίστηκαν με βάση τις δορυφορικές εικόνες. Ενδεικτικά, από τα πάνω από 212.000 δηλωθέντα κοφτολίβαδα, σχεδόν 196.000 έχουν προσωρινά εξαιρεθεί λόγω αναντιστοιχιών, με την κυβέρνηση να δίνει τη δυνατότητα υποβολής ενστάσεων και διόρθωσης στοιχείων. Αντίστοιχες εξαιρέσεις έχουν καταγραφεί και σε αγροτεμάχια με ΚΑΕΚ, κυρίως σε ορισμένες περιφερειακές ενότητες της Βόρειας Ελλάδας, με την ίδια διαδικασία επανεξέτασης και –όπου τελικά κριθούν επιλέξιμα– πληρωμής σε επόμενο στάδιο. Ιδιαίτερη μέριμνα λαμβάνεται για κτηνοτρόφους των οποίων το ζωικό κεφάλαιο δεν καλύπτεται επαρκώς από τους διαθέσιμους βοσκότοπους. Ο ΟΠΕΚΕΠΕ θα προχωρήσει σε συμπληρωματική κατανομή βοσκοτόπων σε πάνω από 13.000 κτηνοτρόφους, λαμβάνοντας υπόψη τα τιμολόγια γάλακτος, κρέατος και ζωοτροφών και επιλέγοντας κάθε φορά το ευνοϊκότερο κριτήριο για τον παραγωγό. Η μεταρρύθμιση δεν περιορίζεται στο 2025, αλλά επεκτείνεται σε ένα νέο πλαίσιο ελέγχων και πληρωμών από το 2026 και μετά.

Προβλέπεται η δημιουργία ψηφιακού γεωχωρικού χάρτη της χώρας, στηριγμένου σε δορυφορικές εικόνες πολύ υψηλής ανάλυσης και εργαλεία τεχνητής νοημοσύνης, ώστε να διαχωρίζονται με σαφήνεια οι επιλέξιμες από τις μη επιλέξιμες εκτάσεις και να γίνεται συστηματική ανανέωση των δεδομένων. Παράλληλα, σχεδιάζεται νέος τρόπος καταγραφής των αιγοπροβάτων, με ηλεκτρονική σήμανση κάθε ζώου και τήρηση των στοιχείων σε ξεχωριστή βάση, συνδεδεμένη απευθείας με το ΟΣΔΕ. Στο νέο αυτό τοπίο, κεντρικό ρόλο αποκτούν οι στοχευμένοι έλεγχοι: ανάλυση κινδύνου, διασταυρώσεις με το Εθνικό Κτηματολόγιο και το Μητρώο Ιδιοκτησίας Ακινήτων της ΑΑΔΕ, γεωχωρικά δεδομένα και επιτόπιοι έλεγχοι από μικτά κλιμάκια φιλοδοξούν να περιορίσουν τον χώρο για στρεβλώσεις και καταχρήσεις. Η κυβέρνηση μιλά για «κοινωνική δικαιοσύνη» υπέρ των ειλικρινών αγροτών, οι οποίοι, όπως επιμένει, θα είναι τελικά οι ωφελημένοι από την ανακατανομή πόρων και την εξυγίανση του συστήματος.