Φορολογικές δηλώσεις: Ρεκόρ στα εισοδήματα, ρεκόρ στις ανισότητες

Πίσω από τα εντυπωσιακά νούμερα των φετινών φορολογικών δηλώσεων αποκαλύπτεται η βαθιά ταξική και κοινωνική τομή στην ελληνική οικονομία. Σύμφωνα με τα πιο πρόσφατα στοιχεία για τα εισοδήματα του 2024, οι δηλώσεις των φορολογουμένων «έσπασαν» κάθε προηγούμενο ρεκόρ, ξεπερνώντας τα 106 δισ. ευρώ – αυξημένα κατά 14,4 δισ. ευρώ σε σύγκριση με το προηγούμενο έτος. Η αύξηση αυτή αποδίδεται αφενός στη βελτίωση των αποδοχών σε ορισμένους τομείς της οικονομίας, αφετέρου στις νέες ρυθμίσεις για τους ελεύθερους επαγγελματίες, που επανακαθόρισαν τη φορολογητέα βάση και κατέγραψαν τα κέρδη τους με μεγαλύτερη ακρίβεια. Όμως τα στατιστικά μεγέθη δεν αποτυπώνουν πάντα την πραγματική εικόνα: τα έσοδα αυξάνονται, αλλά οι κοινωνικές ανισότητες διευρύνονται.

Παρά την αύξηση του συνολικού εισοδήματος, η κατανομή παραμένει εξαιρετικά άνιση:

• Σχεδόν οι μισοί πολίτες (47%) δήλωσαν ετήσιο εισόδημα κάτω των 10.000 ευρώ.

• Περισσότεροι από 831.000 φορολογούμενοι δήλωσαν μηδενικά εισοδήματα, αυξημένοι κατά 50.000 σε σχέση με πέρυσι.

• Την ίδια στιγμή, 3.371 νοικοκυριά εμφάνισαν ετήσιο εισόδημα άνω των 500.000 ευρώ, ενώ σχεδόν 1.500 εξ αυτών ξεπέρασαν τις 900.000 ευρώ.

Η ψαλίδα ανάμεσα στην οικονομική ελίτ και στη μεγάλη πλειοψηφία των νοικοκυριών όχι μόνο δεν κλείνει, αλλά διευρύνεται επικίνδυνα.

Τεκμήρια: Μια σκιώδης φορολόγηση που πνίγει τους αδύναμους

Η πλέον χαρακτηριστική στρέβλωση του φορολογικού συστήματος παραμένουν τα τεκμήρια διαβίωσης, τα οποία μετατρέπουν την απλή ιδιοκτησία ή την καθημερινή κατανάλωση σε τεκμαρτό εισόδημα. Πάνω από 1,28 εκατομμύρια φορολογούμενοι φορολογήθηκαν όχι για τα πραγματικά τους κέρδη, αλλά για πλασματικά ποσά συνολικού ύψους 4,17 δισ. ευρώ.

Οι ελεύθεροι επαγγελματίες χτυπήθηκαν περισσότερο:

• 56% εξ αυτών φορολογήθηκε βάσει τεκμηρίων, πληρώνοντας 470 εκατ. ευρώ επιπλέον.

• Το υπόλοιπο 44%, που φορολογήθηκε βάσει πραγματικών εισοδημάτων, εμφάνισε αύξηση κατά 4.500 ευρώ στα καθαρά κέρδη.

• 4.592 επαγγελματίες προχώρησαν σε νομικές ενέργειες, αμφισβητώντας τον τεκμαρτό προσδιορισμό της φορολογητέας τους βάσης.

Η υποχρέωση κάλυψης του αφορολόγητου με ηλεκτρονικές συναλλαγές λειτουργεί υπέρ της διαφάνειας, ωστόσο δεν είναι όλοι σε θέση να τηρήσουν αυτόν τον κανόνα. Αρκετοί – κυρίως χαμηλόμισθοι, ηλικιωμένοι ή κάτοικοι αγροτικών περιοχών – δεν κατάφεραν να συγκεντρώσουν τις απαιτούμενες αποδείξεις. Αποτέλεσμα: επιπλέον φόρος 87,2 εκατ. ευρώ, αυξημένος κατά 31,7 εκατ. σε σχέση με πέρυσι. Για ακόμη μια χρονιά, η φορολογική συμμόρφωση τιμωρείται, όχι επειδή παραβιάζεται, αλλά επειδή δεν προσαρμόζεται στις πραγματικές δυνατότητες του κάθε πολίτη.

Η Ελλάδα καταγράφει ιστορικό ρεκόρ δηλωθέντων εισοδημάτων και φορολογικών εσόδων, όμως ταυτόχρονα αναδεικνύεται ως μια χώρα με πλεόνασμα φόρων και έλλειμμα δικαιοσύνης. Το τρέχον φορολογικό πλαίσιο φαίνεται να επιβαρύνει περισσότερο τους αδύναμους – όχι τους ισχυρούς. Οι τεκμαρτές φορολογήσεις, οι ανελαστικές ψηφιακές απαιτήσεις και οι στρεβλώσεις στην κατανομή των βαρών δημιουργούν ένα περιβάλλον άνισο και ενίοτε τιμωρητικό για όσους δεν μπορούν να προσαρμοστούν. Το ζητούμενο πλέον δεν είναι μόνο η αύξηση των φορολογικών εσόδων, αλλά η θεμελίωση ενός συστήματος που θα κατανέμει δίκαια τα βάρη και θα αποκαθιστά την ισονομία και τη φορολογική αναλογικότητα.