Τι άδειες δικαιούνται οι γονείς: Όσα πρέπει να γνωρίζετε τώρα που άνοιξαν τα σχολεία

Στην εκκίνηση της νέας σχολικής χρονιάς οι γονείς σκέπτονται πώς θα προγραμματίσουν μια σειρά αδειών που δικαιούνται.

Οι πιο χαρακτηριστικές άδειες αφορούν:

Δικαίωμα απουσίας γονέα ή φροντιστή: Η συγκεκριμένη άδεια ισχύει έως δύο φορές το χρόνο και για μία ημέρα κάθε φορά για λόγους ανωτέρας βίας (π.χ. ασθένεια ή ατύχημα του παιδιού ή του προσώπου που χρήζει φροντίδας η οποία βεβαιώνεται με ιατρική γνωμάτευση). Η άδεια είναι με αποδοχές.

Ευέλικτη εργασία: Γονείς παιδιών έως 12 ετών και φροντιστές δικαιούνται να ζητούν ευέλικτες ρυθμίσεις εργασίας (όπως τηλεργασία, ευέλικτο ωράριο εργασίας ή μερική απασχόληση), υπό την προϋπόθεση ο εργαζόμενος να έχει συμπληρώσει έξι μήνες εργασίας στον ίδιο εργοδότη.

Άδεια 4 ημερών ανά έτος δικαιούνται οι εργαζόμενοι γονείς για την παρακολούθηση της σχολικής επίδοσης του παιδιού τους. Οι εργαζόμενοι έχουν την δυνατότητα να λάβουν την άδεια παρακολούθησης σχολικής επίδοσης τέκνου, από την ηλικία των 16 ετών συμπληρωμένων που ίσχυε με το προηγούμενο καθεστώς, πλέον μέχρι την ηλικία των δεκαοκτώ (18) ετών συμπληρωμένων, για κάθε παιδί που παρακολουθεί μαθήματα στοιχειώδους ή μέσης εκπαίδευσης, καθώς επίσης και σε γονείς τέκνου με ειδικές ανάγκες, ανεξαρτήτως της ηλικίας του, που φοιτά σε δομή ειδικής εκπαίδευσης.

Άδεια για ασθένεια μελών οικογένειας

α) παιδιά μέχρι 16 ετών – φυσικά ή υιοθετημένα-, εφόσον οι γονείς έχουν την επιμέλειά τους,

β) παιδιά άνω των 16 εφόσον πάσχουν από βαριά ασθένεια ή αναπηρία, εφόσον οι γονείς έχουν την επιμέλειά τους,

γ) σύζυγος που για λόγους οξείας, βαριάς ή χρόνιας ασθένειας ή αναπηρίας, δεν μπορεί να αυτοεξυπηρετηθεί και

δ) γονείς ή ανύπαντρα αδέλφια πουγια λόγους οξείας, βαριάς ή χρόνιας ασθένειας ή αναπηρίας ή ηλικίας, δεν μπορούν να αυτοεξυπηρετηθούν, εφόσον ο εργαζόμενος έχει τη φροντίδα τους και το ετήσιο εισόδημά τους δεν είναι μεγαλύτερο από το ετήσιο εισόδημα του ημερομίσθιου ανειδίκευτου εργάτη που αμείβεται με το γενικό κατώτερο όριο ημερομισθίου που ισχύει κάθε φορά, υπολογιζόμενο με 25 ημερομίσθια το μήνα.

Η άδεια αυτή είναι χωρίς αποδοχές, μπορεί να χορηγηθεί εφάπαξ ή και τμηματικά και η διάρκειά της δεν μπορεί να ξεπεράσει τις 6 εργάσιμες ημέρες κάθε ημερολογιακό έτος, εάν ο δικαιούχος προστατεύει ένα παιδί με δυνατότητα αύξησής της σε 8 εργάσιμες ημέρες εάν ο δικαιούχος προστατεύει δύο παιδιά και σε 14 εργάσιμες ημέρες αν προστατεύει τρία (3) παιδιά και πάνω (Ε.Γ.Σ.Σ.Ε 2008-2009 άρθρο 5, άρθρο 42 Ν. 4808/2021). Ο χρόνος της απουσίας των εργαζομένων λόγω άδειας για την ασθένεια εξαρτημένων μελών της οικογένειας, λογίζεται ως χρόνος πραγματικής υπηρεσίας για τον υπολογισμό των αποδοχών τους, τη χορήγηση ετήσιας κανονικής άδειας και του επιδόματος αδείας, καθώς και για τον υπολογισμό της αποζημίωσης απόλυσης.

Μειωμένο ωράριο γονέων παιδιών με αναπηρία

Σύμφωνα με το άρθρο 41 του Ν. 4808/2021, οι γονείς που έχουν παιδιά ανεξαρτήτως ηλικίας με πνευματική, σωματική ή ψυχική αναπηρία, δικαιούνται μειωμένου ωραρίου κατά 1 ώρα την ημέρα για να μπορούν να αφιερώσουν περισσότερο χρόνο στις ειδικές φροντίδες των παιδιών.

Οι προϋποθέσεις έχουν ως εξής: 

Να εργάζεται σε επιχείρηση που απασχολεί τουλάχιστον 50 άτομα.

Να έχει παιδί με πνευματική, ψυχική ή σωματική αναπηρία.

Το ωράριο του εργαζόμενου γονέα σ’ αυτήν την περίπτωση μειώνεται κατά 1 ώρα την ημέρα, με ανάλογη περικοπή των αποδοχών.

Η πνευματική, σωματική ή ψυχική αναπηρία του παιδιού διαπιστώνεται με γνωμάτευση είτε ιατρού του αρμόδιου ασφαλιστικού φορέα, είτε εποπτευόμενου από το Δημόσιο νοσηλευτικού ιδρύματος.

Άδεια εξετάσεων μαθητών, σπουδαστών, φοιτητών

Εκτός από την κανονική τους άδεια, οι εργαζόμενοι που είναι μαθητές ή σπουδαστές ή φοιτητές εκπαιδευτικών μονάδων οποιουδήποτε τύπου και οποιασδήποτε βαθμίδας του Δημοσίου ή εποπτευομένων από το Δημόσιο με οποιοδήποτε τρόπο, δικαιούνται να λάβουν από τον εργοδότη τους και πρόσθετη άδεια άνευ αποδοχών διαρκείας 30 εργάσιμων ημερών (ΕΓΣΣΕ 96 άρθρο 7), συνεχών ή διακεκομμένων κατ’ έτος για τη συμμετοχή τους στις εξετάσεις. Την ειδική άδεια δικαιούνται να λάβουν όλοι οι εργαζόμενοι-εργαζόμενες σπουδαστές έως 28 ετών, ενώ οι άνω των 28 ετών μόνο για την προβλεπόμενη διάρκεια των σπουδών που κάθε φορά παρακολουθεί ο εργαζόμενος, προσαυξημένη κατά δύο έτη (ν+2), ανεξάρτητα αν οι σπουδές διανύθηκαν συνεχώς ή διακεκομμένα και ανεξάρτητα αν έχουν συμπληρώσει 1 χρόνο υπηρεσίας στον εργοδότη.

Η ιδιότητα του μαθητή, σπουδαστή, φοιτητή και η συμμετοχή του στις εξετάσεις αποδεικνύεται με βεβαίωση της σχολής του που υποβάλλεται στον εργοδότη από τον εργαζόμενο. Σημειώνεται ότι με το υπ΄ αριθμόν 2674/2002 έγγραφο του Υπ. Εργασίας γίνεται δεκτό ότι την άδεια εξετάσεων δικαιούνται και όσοι παρακολουθούν προγράμματα στα Ανοικτά Πανεπιστήμια, εφόσον ανήκουν στα ιδρύματα του Δημόσιου Τομέα ή εποπτεύονται απ΄ αυτό. Για τους ανήλικους εργαζόμενους που είναι συγχρόνως μαθητές ή σπουδαστές ο Ν. 1837/ 89, ορίζει ότι δικαιούνται για τη συμμετοχή τους στις εξετάσεις άδεια άνευ αποδοχών δύο ημερών, συνεχόμενη ή τμηματική, για κάθε μέρα εξετάσεων. Η άδεια αυτή δεν μπορεί να είναι μικρότερη από 14 ημέρες συνολικά και οι αποδοχές καταβάλλονται από την ΔΥΠΑ

Ως προς τους μαθητές, σπουδαστές και φοιτητές που εργάζονται στο Δημόσιο ή ΝΠΔΔ με συμβάσεις εργασίας ιδιωτικού δικαίου αορίστου χρόνου (ΙΔΑΧ), εφαρμόζονται αναλογικά τα ισχύοντα στα άρθρα 58, 59 και 60 του Υπαλληλικού Κώδικα, σχετικά με τις άδειες υπηρεσιακής εκπαίδευσης, τις άδειες για επιμορφωτικούς λόγους και τις άδειες εξετάσεων (άρθρο 36 Ν. 4590/2019). Επομένως, οι εν λόγω εργαζόμενοι δικαιούνται άδεια 14 ημερών με αποδοχές.

Ευέλικτο ωράριο εργασίας κατόπιν αιτήματος εργαζόμενου γονέα

Με το άρθρο 31 του Ν. 4808/2021, σε συμμόρφωση του άρθρου 9 της Οδηγίας (ΕΕ) 2019/1158, ο εργαζόμενος αποκτά κι αυτός το δικαίωμα να διαχειρίζεται το χρόνο εργασίας του, σύμφωνα με τις προσωπικές προτιμήσεις ή επιλογές του, για την επίτευξη ισορροπίας μεταξύ της επαγγελματικής και ιδιωτικής του ζωής. Συγκεκριμένα, κάθε εργαζόμενος γονέας παιδιών ηλικίας έως δώδεκα (12) ετών ή φροντιστής δικαιούται να ζητά ευέλικτες ρυθμίσεις εργασίας για λόγους φροντίδας, όπως ιδίως, τηλεργασία, ευέλικτο ωράριο εργασίας ή μερική απασχόληση για συγκεκριμένο χρονικό διάστημα που απαιτείται για την κάλυψη συγκεκριμένων οικογενειακών του αναγκών.

Για το δικαίωμα χορήγησης ευέλικτης ρύθμισης εργασίας, ο εργαζόμενος γονέας πρέπει να έχει συμπληρώσει έξι (6) μήνες συνεχόμενης εργασίας ή με διαδοχικές συμβάσεις εργασίας ορισμένου χρόνου (υπηρεσίας) στον ίδιο εργοδότη, εκτός αν ορίζεται ευνοϊκότερα από ειδική διάταξη νόμων, διαταγμάτων, κανονισμών, συλλογικών συμβάσεων εργασίας, διαιτητικών αποφάσεων ή συμφωνιών εργοδοτών και εργαζομένων. Ο εργοδότης οφείλει να εξετάσει κάθε αίτηση για ευέλικτες ρυθμίσεις εργασίας και να αποφανθεί για την ικανοποίησή της εντός μηνός από την υποβολή της, λαμβάνοντας υπόψη τις ανάγκες της επιχείρησης και του εργαζομένου. Σε περίπτωση απόρριψης του αιτήματος, ο εργοδότης οφείλει να τεκμηριώσει εγγράφως τους λόγους απόρριψης ή και την αναβολή χορήγησης ευέλικτων ρυθμίσεων εργασίας.

Μετά τη λήξη της συμφωνηθείσας διάρκειας των ευέλικτων ρυθμίσεων εργασίας, ο εργαζόμενος επιστρέφει στην αρχική μορφή απασχόλησής του. Ο εργαζόμενος έχει το δικαίωμα να επιστρέψει στην αρχική μορφή απασχόλησης πριν από τη λήξη της συμφωνημένης περιόδου, κατόπιν αιτήσεώς του και εφόσον αυτό δικαιολογείται από συγκεκριμένη μεταβολή των περιστάσεων.

Άδεια λόγω νοσηλείας των παιδιών

Στους εργαζόμενους γονείς χορηγείται ειδική γονική άδεια νοσηλείας χωρίς αποδοχές, σε περίπτωση νοσηλείας του παιδιού, ανεξαρτήτως της ηλικίας του, λόγω ασθένειας ή ατυχήματος που καθιστά αναγκαία την άμεση παρουσία του εργαζόμενου, για όσο διάστημα διαρκεί η νοσηλεία και σε κάθε περίπτωση όχι πέραν των τριάντα (30) εργάσιμων ημερών κατ’ έτος. Η άδεια αποτελεί δικαίωμα του κάθε γονέα, χορηγείται, χωρίς άλλη προϋπόθεση, πέραν των σχετικών διευκολύνσεων που παρέχονται από άλλες διατάξεις στους εργαζόμενους γονείς για οικογενειακούς λόγους και αφού εξαντληθούν συναφή δικαιώματα με αποδοχές, πλην της ετήσιας κανονικής άδειας.