Πούτιν σε Ευρώπη: Αν θέλετε πόλεμο, είμαστε έτοιμοι

Σε μια στιγμή όπου ο πόλεμος στην Ουκρανία βρίσκεται σε ένα ιδιαίτερα ρευστό διπλωματικό στάδιο, ο Βλαντίμιρ Πούτιν προχώρησε σε μια δήλωση που ανέβασε απότομα το θερμόμετρο της έντασης. Μιλώντας σε δημοσιογράφους, ο Ρώσος πρόεδρος κατηγόρησε ευθέως τις ευρωπαϊκές κυβερνήσεις ότι δεν έχουν καμία πραγματική πρόθεση για ειρηνική λύση και ότι λειτουργούν ως τροχοπέδη στις προσπάθειες των Ηνωμένων Πολιτειών να διαμορφώσουν ένα πλαίσιο συνομιλιών. Στο ίδιο πλαίσιο, προειδοποίησε ότι η Μόσχα είναι «σε πλήρη ετοιμότητα» αν η Ευρώπη επιλέξει την πολεμική αντιπαράθεση, μια φράση που μεταδόθηκε από το Sky News και επιβεβαιώθηκε από το Reuters. Η δήλωση αυτή εκλήφθηκε από ευρωπαϊκές κυβερνήσεις ως κίνηση κλιμάκωσης λίγες μόλις ώρες πριν ο Πούτιν συναντήσει στο Κρεμλίνο τον ειδικό απεσταλμένο του Αμερικανού προέδρου Ντόναλντ Τραμπ, Στιβ Γουίτκοφ, καθώς και τον Τζάρεντ Κούσνερ. Στη Μόσχα εκτιμάται ότι ο ρόλος των ΗΠΑ στο ουκρανικό ζήτημα παραμένει καθοριστικός, με το Κρεμλίνο να κατηγορεί τους Ευρωπαίους πως «φρενάρουν» τις αμερικανικές ιδέες αντί να συμβάλλουν εποικοδομητικά σε έναν διάλογο που θα μπορούσε να ανοίξει δρόμο για παύση των εχθροπραξιών.

Ο Πούτιν επέμεινε ότι οι ευρωπαϊκές θέσεις στις συζητήσεις είναι «μη ρεαλιστικές» και ότι οι απαιτήσεις τους δεν μπορούν να γίνουν αποδεκτές από τη ρωσική πλευρά. Παρουσίασε τους Ευρωπαίους ως τους κύριους υπεύθυνους για τη στασιμότητα και ως παράγοντες αποσταθεροποίησης που, κατά την άποψή του, επιδιώκουν την παράταση της σύγκρουσης αντί την επίλυσή της. Το μήνυμα είχε διάθεση προειδοποιητική αλλά και εκβιαστική: η Ευρώπη πρέπει, σύμφωνα με τη ρητορική του, να σταματήσει να παρεμποδίζει τις συνομιλίες με την Ουάσιγκτον και να ευθυγραμμιστεί με το «πραγματιστικό πλαίσιο» που υποτίθεται ότι προωθούν οι ΗΠΑ.

Την ίδια ώρα, από το Δουβλίνο, ο Ουκρανός πρόεδρος Βολοντίμιρ Ζελένσκι αποκάλυπτε ότι Κίεβο και Ουάσιγκτον έχουν διαμορφώσει ένα νέο πλαίσιο ειρηνευτικού σχεδίου, το οποίο έχει πλέον περιοριστεί σε είκοσι σημεία. Μπορεί να απέφυγε να δώσει ολοκληρωμένη εικόνα, ωστόσο εξήγησε ότι το σχέδιο περιλαμβάνει ορισμένες από τις πιο ευαίσθητες και δύσκολες πτυχές του πολέμου. Μεταξύ αυτών, ξεχωρίζει το θέμα των εδαφικών διευθετήσεων, το οποίο η ουκρανική ηγεσία αντιμετωπίζει με επιφύλαξη και ξεκάθαρη άρνηση να δεχθεί λύσεις που θα νομιμοποιούσαν κατακτημένες περιοχές. Παράλληλα, το ζήτημα της αξιοποίησης των δεσμευμένων ρωσικών περιουσιακών στοιχείων στην Ευρώπη παραμένει μια ακανθώδης υπόθεση που απαιτεί, όπως σημείωσε ο Ζελένσκι, πολιτικές αποφάσεις των Ευρωπαίων ηγετών, οι οποίοι διαχειρίζονται το μεγαλύτερο μέρος των επίμαχων κεφαλαίων. Ο Ουκρανός πρόεδρος τόνισε ξεκάθαρα ότι δεν μπορεί να μιλήσει εκ μέρους τους, παρά μόνο να υπογραμμίσει τη σημασία του ζητήματος για την ανοικοδόμηση της χώρας του.

Ένα επιπλέον στοιχείο του σχεδίου αφορά τις χώρες που ενδέχεται να στηρίξουν μια μελλοντική συμφωνία. Η λεγόμενη «Συμμαχία των Προθύμων» συγκροτείται από κράτη που εξετάζουν το ενδεχόμενο να εγγυηθούν τη σταθερότητα μιας ειρηνευτικής λύσης. Ακόμη όμως δεν υπάρχουν σαφείς όροι για το πώς θα λειτουργήσει αυτό το σχήμα και ποια θα είναι η εμπλοκή των συμμετεχόντων κρατών στο μετεμφυλιακό περιβάλλον. Στην Ευρωπαϊκή Ένωση, η αντίδραση στις ρωσικές δηλώσεις ήταν άμεση. Από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Άμυνας, η πρωθυπουργός της Εσθονίας Κάγια Κάλας σημείωσε ότι η Ρωσία «δεν αναζητά καμία σοβαρή ειρηνευτική λύση» και ότι η Ευρώπη πρέπει να ενισχύσει περαιτέρω την Ουκρανία, τόσο για λόγους ασφάλειας όσο και για να μη δοθεί η εντύπωση πως η Δύση είναι έτοιμη να εγκαταλείψει το Κίεβο σε ένα δυσμενές αποτέλεσμα. Η Εσθονή ηγέτις επανέλαβε πως η Ευρώπη δεν μπορεί να επιτρέψει καμία «γκρίζα ζώνη» ασφαλείας που θα ενθάρρυνε περαιτέρω επιθετικές κινήσεις της Ρωσίας.

Μέσα σε αυτό το σκηνικό, οι νέες δηλώσεις Πούτιν φαίνεται να επιχειρούν τη δημιουργία ενός κλίματος πίεσης ενόψει των συνομιλιών με τους αμερικανούς απεσταλμένους. Μεταξύ Μόσχας, Ουάσιγκτον και Κιέβου αναπτύσσεται ένας παράλληλος διάλογος, όπου κάθε πλευρά προσπαθεί να διαμορφώσει το κατάλληλο διαπραγματευτικό βάρος. Η Ρωσία εμφανίζει την Ευρώπη ως τον «ενοχλητικό παράγοντα» που καθυστερεί μια πιθανή συμφωνία, η Ουκρανία προσπαθεί να διασφαλίσει πως καμία από τις δυτικές πρωτεύουσες δεν θα διαπραγματευθεί εις βάρος της, και οι ΗΠΑ προσπαθούν να διατηρήσουν τον ρόλο του ρυθμιστή σε μια υπόθεση που έχει παγκόσμιες προεκτάσεις.