Ξυλαγανή: 81 χρόνια από την εκτέλεση των 29 ηρώων από τα βουλγαρικά στρατεύματα κατοχής

Απρ 11, 2025 - 19:30

0 23

Ξυλαγανή: 81 χρόνια από την εκτέλεση των 29 ηρώων από τα βουλγαρικά στρατεύματα κατοχής

Την Κυριακή 13 Απριλίου στις 11:30 θα τελεστεί επιμνημόσυνη δέηση υπέρ αναπαύσεως των ψυχών των 29 Ξυλαγανιωτών ηρώων που εκτελέστηκαν από τα φασιστικά βουλγαρικά στρατεύματα κατοχής στις 9 Απριλίου του 1944.

Ακόμη, θα κατατεθούν στεφάνια ως φόρος τιμής και ως ένδειξη σεβασμού και αναγνώρισης της θυσίας τους για την ελευθερία και την πατρίδα.

Η τελετή θα λάβει χώρα στο Μνημείο Πεσόντων Ηρώων στην είσοδο του οικισμού Ξυλαγανής.

Διοργανωτές: Δήμος Μαρωνείας-Σαπών και Πολιτιστικός Όμιλος Ξυλαγανής.

Το ιστορικό και τα ονόματα των ηρώων – Από τον Αναστάσιο Τσερκέζη

“Με την κατάληψη της Ελλάδας οι Γερμανοί παραχώρησαν στη Βουλγαρία τη Θράκη (από τον Νέστο ποταμό μέχρι ένα σημείο προ του Έβρου ποταμού), και αργότερα την Ανατολική Μακεδονία μέχρι τον Στρυμόνα ποταμό. Η Βουλγαρία δεν το θεώρησε απλή κατοχή αλλά ενσωμάτωση της Θράκης στη Βουλγαρία. Αντικατέστησε όλες τις Ελληνικές Αρχές με Βουλγαρικές. Αστυνομία, Στρατό, Παπά, Δασκάλους, Πρόεδρο Κοινότητας, και ενέγραψε στα δημοτολόγια ως Βούλγαρους υπηκόους όλο τον πληθυσμό, υποχρεώνοντάς τους μάλιστα να υπογράφουν ότι το επιθυμούν. Στην Ξυλαγανή της Ροδόπης, πρώην βουλγαρικό χωριό με το όνομα Κουσλανλί, στο οποίο κατοικούσαν μετά την ανταλλαγή των πληθυσμών του 1924 (με Βουλγαρία) Έλληνες πρόσφυγες από την Ανατολική Ρωμυλία κατά τα τα 2/3, και από την Ανατολική Θράκη κατά το 1/3 περίπου, οι Βούλγαροι συμπεριφέρθηκαν σαν άγριοι και εκδικητικοί κατακτητές, όπως εξάλλου και στα περισσότερα χωριά της Θράκης. Στην Ξυλαγανή σε κάθε ελληνικό σπίτι είχαν εγκαταστήσει και μία βουλγαρική οικογένεια την οποία συντηρούσε η ελληνική. Στο πατρικό μου σπίτι είχαμε μία γριά, τη Ναυσικά, με τον γιο της τον Στόγιο, ο οποίος ήταν τυφλός. Την παραγωγή όλη την παρέδιδαν οι Ξυλαγανιώτες στις βουλγαρικές αρχές και τα πάντα ήταν ελεγχόμενα και με κουπόνι. Τα κυνηγητικά όπλα των Ξυλαγανιωτών παραδόθηκαν στη Βουλγαρική Αστυνομία. Η απόκρυψη όπλου ήταν έγκλημα και τα βασανιστήρια θανατηφόρα. Ο πατέρας μου υπέστη βασανιστήρια, ξυλοδαρμό και φυλάκιση (στο μπουντρούμι), διότι κάποιος Ξυλαγανιώτης ρουφιάνος των Βουλγάρων, για λόγους δικούς του, είπε στις βουλγαρικές αρχές ότι δεν παράδωσε το κυνηγητικό του όπλο. Μη γνωρίζοντας τη βουλγαρική γραφή και γλώσσα ο πατέρας μου, για να εξηγήσει ποιο είναι το όπλο που παρέδωσε, μαστιγωνόταν επί διήμερο μέσα στο μπουντρούμι με μισό μέτρο νερό. Όταν πείστηκαν οι Βούλγαροι μέσω διερμηνέα ότι όντως παράδωσε το όπλο του (με ειδικά σημάδια στο κοντάκι), τον απελευθέρωσαν κατάμαυρο στο σώμα από το ξύλο και ημιθανή από τα βασανιστήρια. Ο παππούς μου έσφαξε κατσίκα για να τον περιτυλίξει με το δέρμα της και να απορροφηθούν τα αιματώματα. Γιατρός δεν υπήρχε. Αξιοσημείωτο είναι ότι οι Βούλγαροι στη συνέχεια έκλεισαν μέσα και ξυλοκόπησαν τον ρουφιάνο Ξυλαγανιώτη που τους είπε ψέματα. Το όνομα του δεν το αναγράφω για ευνόητους λόγους. Η καταπίεση, οι ξυλοδαρμοί, οι αγγαρείες, οι κατασχέσεις και τα καταναγκαστικά έργα, ήταν καθημερινά φαινόμενα. Πολλοί Ξυλαγανιώτες υπηρέτησαν στον Βουλγαρικό στρατό ως ντουρντουβάκια, δηλαδή στα τάγματα καταναγκαστικών έργων. Ήταν σαν τα Αμελέ Ταμπούρου των Τούρκων. Η επιβίωση ήταν κατόρθωμα. Υπέστησαν επί 3,5 χρόνια οι Ξυλαγανιώτες τα πάνδεινα από τους εκδικητικούς Βούλγαρους, οι οποίοι με πρόγραμμα σκόπευαν στην εθνοκάθαρση και τον εκβουλγαρισμό της Θράκης και των Θρακιωτών. Κάθε μέρα υπήρχε αγγαρεία για διάφορα καταναγκαστικά έργα. Ο δρόμος Ξυλαγανής μέχρι Κομοτηνή (17 χλμ), είχε στρωθεί με τσακισμένη άσπρη πέτρα σε μέγεθος μιας παλάμης για να μην λασπώνει, με καθημερινή εργασία δεκάδων Ξυλαγανιωτών. Η άρνηση ήταν αδιανόητη και η τιμωρία αναπόφευκτη. Συμπληρώθηκαν τρία μαρτυρικά χρόνια βουλγαρικών θηριωδιών και οι Ξυλαγανιώτες έψαχναν τρόπο να απαλλαγούν από την τυραννία. Οι Θράκες επαναστάτησαν. Δημιουργήθηκαν ανταρτικές ομάδες. Οι νέοι της Ξυλαγανής βγήκαν στο βουνό για να απαλλαγούν από τον ζυγό. Την άνοιξη του 1944 σχημάτισαν αντάρτικο σώμα το οποίο θα ενσωματωνόταν στο αντάρτικο του Τσαούς Αντώνη (Φωστερίδη) της Δράμας στο Κοτζά Ορμάν της Ξάνθης. Βγήκαν στο βουνό (από Ξυλαγανή μέχρι τον Ίσμαρο), οπλισμένοι με ελάχιστα λιανοντούφεκα και σφαίρες, 33 παλικάρια με αρχηγό τον Μιχάλη Κούπενο (Κούπκα) με το ψευδώνυμο «Καπετάν Τσανάκας». Κατά αλφαβητική σειρά ήταν οι εξής: