Μητσοτάκης Σλοβενία: Οι μελλοντικές απειλές μπορεί να μην έρθουν από Ανατολάς, αλλά και από τον Νότο

Ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης έθεσε με σαφήνεια το ζήτημα της ευρωπαϊκής άμυνας και της ενεργειακής ολοκλήρωσης στο επίκεντρο της Συνόδου Κορυφής των MED9, που πραγματοποιήθηκε στο Πορτορόζ της Σλοβενίας, με τη συμμετοχή των ηγετών των μεσογειακών χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Σε μια περίοδο που η Ε.Ε. καλείται να επαναπροσδιορίσει τη γεωπολιτική της ταυτότητα και τη στρατηγική της αυτονομία, η ελληνική φωνή ανέδειξε την ανάγκη για μια αμυντική και ενεργειακή πολιτική που θα κοιτά όχι μόνο προς την Ανατολή, αλλά και προς τον Νότο. «Η προτεραιότητα της Ευρωπαϊκής Ένωσης έχει στραφεί εύλογα προς τον πόλεμο στην Ουκρανία», σημείωσε ο πρωθυπουργός, «αλλά είναι καιρός να δούμε την ευρωπαϊκή ασφάλεια με μια οπτική 360 μοιρών. Οι μελλοντικές απειλές δεν θα προέρχονται κατ’ ανάγκη από τα ανατολικά μας σύνορα — μπορεί να έρθουν και από τον Νότο». Με αυτή τη φράση, ο Κυριάκος Μητσοτάκης επανέφερε στο τραπέζι τη συζήτηση για τη νοτιοευρωπαϊκή διάσταση της ευρωπαϊκής άμυνας, αναδεικνύοντας τη Μεσόγειο ως πεδίο στρατηγικού ενδιαφέροντος για την Ε.Ε.

Η τοποθέτηση του Έλληνα πρωθυπουργού ερμηνεύεται ως έμμεση υπενθύμιση ότι η ασφάλεια της Ευρώπης δεν μπορεί να περιορίζεται στη γραμμή Ρωσίας-Ουκρανίας, αλλά οφείλει να περιλαμβάνει τα εξωτερικά σύνορα των κρατών-μελών της Νότιας Ευρώπης, τα οποία αποτελούν ταυτόχρονα και πύλες μεταναστευτικών πιέσεων, ενεργειακών δικτύων και γεωπολιτικών ανταγωνισμών. «Είμαστε ενωμένοι γιατί θέλουμε να διασφαλίσουμε ότι η ολότητα των ευρωπαϊκών συνόρων προστατεύεται απολύτως», τόνισε, «και ότι υπάρχει η ευρωπαϊκή ικανότητα να υπερασπίζεται όλα τα κράτη-μέλη, ειδικά εκείνα που βρίσκονται στα εξωτερικά σύνορα της Ένωσης». Η παρέμβαση Μητσοτάκη αποκτά ιδιαίτερο βάρος καθώς η Ευρώπη εισέρχεται σε μια νέα φάση συζητήσεων για τον μελλοντικό σχεδιασμό της κοινής αμυντικής πολιτικής και τη δημιουργία μιας ενιαίας ευρωπαϊκής αντιπυραυλικής ασπίδας — ενός σχεδίου που υποστηρίζεται από χώρες του Βορρά, αλλά έχει εγείρει ερωτήματα για το αν καλύπτει επαρκώς τις μεσογειακές απειλές και τις προκλήσεις του Νότου.

Παράλληλα, ο πρωθυπουργός αναφέρθηκε εκτενώς στα ζητήματα της ενέργειας και της πράσινης μετάβασης, τονίζοντας την ανάγκη να επισπευσθεί η ολοκλήρωση της κοινής ευρωπαϊκής ενεργειακής αγοράς. «Υπάρχει πλέον κοινή κατανόηση ότι πρέπει να κινηθούμε πιο γρήγορα», είπε. «Η νοτιοανατολική Ευρώπη εξακολουθεί να αντιμετωπίζει υψηλότερες τιμές ενέργειας σε σχέση με άλλα κράτη-μέλη. Συνεπώς, η εμβάθυνση των διασυνδέσεων και των δικτύων πρέπει να αποτελέσει πρώτη προτεραιότητα». Η Ελλάδα, σημείωσε, έχει ήδη προχωρήσει σε στρατηγικές επενδύσεις σε αγωγούς φυσικού αερίου, σε υποθαλάσσιες ηλεκτρικές διασυνδέσεις και σε έργα ΑΠΕ που τη φέρνουν στο κέντρο του ευρωπαϊκού ενεργειακού χάρτη. Ωστόσο, όπως υπογράμμισε, η πράσινη μετάβαση δεν μπορεί να επιτευχθεί εις βάρος της κοινωνικής συνοχής ή της ανταγωνιστικότητας των οικονομιών του Νότου. «Χρειαζόμαστε μεγαλύτερη ευελιξία στην επίτευξη των στόχων που έχουμε θέσει ως Ευρωπαϊκή Ένωση», ανέφερε, «ώστε η μετάβαση να είναι δίκαιη και βιώσιμη για όλους».

Ο Κυριάκος Μητσοτάκης στάθηκε επίσης στη σημασία της προετοιμασίας ενόψει του επικείμενου Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, όπου θα τεθούν εκ νέου τα ζητήματα της απανθρακοποίησης, της ανταγωνιστικότητας και της κοινωνικής ισορροπίας. «Η Ευρώπη πρέπει να βρει τη χρυσή τομή ανάμεσα στη φιλοδοξία για κλιματική ουδετερότητα και στην ανάγκη να παραμείνει κοινωνικά δίκαιη», είπε, εκφράζοντας την άποψη ότι η νοτιοευρωπαϊκή φωνή μπορεί να λειτουργήσει ως καταλύτης σε αυτή τη συζήτηση. Η φετινή MED9 αποκτά ευρύτερη σημασία όχι μόνο για τον συντονισμό των μεσογειακών χωρών, αλλά και ως μήνυμα ότι ο Νότος της Ευρώπης διεκδικεί πλέον ισότιμο ρόλο στις ευρωπαϊκές αποφάσεις. Η παρουσία του βασιλιά της Ιορδανίας Αμπντάλα Β΄ στη σύνοδο προσδίδει επίσης μια ευρύτερη γεωπολιτική διάσταση, καθώς η σταθερότητα της Μεσογείου συνδέεται άρρηκτα με τις εξελίξεις στη Μέση Ανατολή.

Η ελληνική κυβέρνηση επιδιώκει να κεφαλαιοποιήσει τη στρατηγική θέση της χώρας ως ενεργειακού και γεωπολιτικού κόμβου. Η Αθήνα επενδύει σε ένα αφήγημα σταθερότητας, συνεργασίας και ασφάλειας, με στόχο να μετατρέψει τη γεωγραφική της θέση σε πλεονέκτημα πολιτικής επιρροής. Μέσα σε αυτό το πλαίσιο, η παρέμβαση Μητσοτάκη στη MED9 δεν αποτελεί απλώς μια τεχνική τοποθέτηση για ζητήματα άμυνας και ενέργειας, αλλά μια δήλωση για τον νέο ρόλο που μπορεί να παίξει η Ελλάδα σε μια Ευρώπη που αλλάζει. Ο πρωθυπουργός έστειλε ένα διπλό μήνυμα: ότι η άμυνα της Ευρώπης πρέπει να είναι κοινή και ολοκληρωμένη — όχι αποσπασματική και περιφερειακή· και ότι η πράσινη μετάβαση πρέπει να προχωρήσει με ρυθμούς που δεν θα αφήσουν πίσω τους κοινωνίες, ούτε θα εντείνουν τις ανισότητες.