Μητσοτάκης – Νετανιάχου στο Ισραήλ: Tι συζήτησαν οι δύο ηγέτες

Σε νέα φάση περνά η στρατηγική σχέση Ελλάδας και Ισραήλ, με το βάρος πλέον να δίνεται όχι μόνο στη συναντίληψη για τα γεωπολιτικά δεδομένα της Ανατολικής Μεσογείου, αλλά και στην ενίσχυση της αμυντικής συνεργασίας, ακόμη και με τη μορφή συμπαραγωγής προηγμένων οπλικών συστημάτων. Κατά τη διάρκεια της ολιγόωρης επίσκεψης του Κυριάκου Μητσοτάκη στην Ιερουσαλήμ, ο Έλληνας πρωθυπουργός είχε σειρά επαφών υψηλού επιπέδου: συναντήθηκε με τον Ισραηλινό Πρόεδρο Ισαάκ Χέρτζογκ, ενώ ακολούθησε κατ’ ιδίαν συνάντηση με τον ομόλογό του, Μπέντζαμιν Νετανιάχου. Ωστόσο, ξεχωριστό ενδιαφέρον παρουσίασε η σύσκεψη με στελέχη του ισραηλινού υπουργείου Άμυνας και κορυφαίους εκπροσώπους της αμυντικής βιομηχανίας της χώρας, με θέμα την εμβάθυνση της συνεργασίας σε τομείς τεχνολογικής καινοτομίας, έρευνας και συμπαραγωγών στρατηγικής σημασίας.

Prime Minister Benjamin Netanyahu met this evening, in Jerusalem, with Greek Prime Minister Kyriakos Mitsotakis.

PM Netanyahu and @PrimeministerGR @kmitsotakis first met privately and then held an expanded meeting.https://t.co/76Mhhc7Fhf pic.twitter.com/gjltZ3OeeT

— Prime Minister of Israel (@IsraeliPM) March 30, 2025

Όπως επισημαίνουν κυβερνητικές πηγές, στο επίκεντρο των συνομιλιών τέθηκε η σημασία μιας επωφελούς και μακροπρόθεσμης συνεργασίας στον χώρο της ελληνικής αμυντικής βιομηχανίας, η οποία επανεκκινεί με στόχο την παραγωγή προϊόντων υψηλής προστιθέμενης αξίας. Ο ρόλος του Ισραήλ στην προσπάθεια ενίσχυσης της αποτρεπτικής ισχύος της Ελλάδας είναι κομβικός, καθώς εκτός από τεχνογνωσία, προσφέρει πρόσβαση σε καινοτόμα συστήματα όπως ο «Σιδερένιος Θόλος». Ακόμη πιο σημαντική, όμως, κρίνεται η δυνατότητα για κοινές επενδύσεις και παραγωγικές συνέργειες, που αναβαθμίζουν και το τεχνολογικό αποτύπωμα της χώρας μας.

Η επίσκεψη Μητσοτάκη στο Ισραήλ επιβεβαίωσε το υψηλό επίπεδο των διμερών σχέσεων, οι οποίες διατηρήθηκαν ακόμη και μέσα στη δίνη του πολέμου στη Γάζα, με την Αθήνα να ασκεί λεπτές ισορροπίες. Ο πρωθυπουργός επανέλαβε την ανάγκη για εκεχειρία και την απελευθέρωση των ομήρων, την ώρα που το Ισραήλ συνεχίζει τις στρατιωτικές του επιχειρήσεις στη Λωρίδα της Γάζας με την υποστήριξη των ΗΠΑ. Η ελληνοϊσραηλινή προσέγγιση στηρίζεται σε κοινές ανησυχίες για την ασφάλεια στην Ανατολική Μεσόγειο και ευρύτερα. Η Αθήνα αναγνωρίζει στον ρόλο του Ισραήλ έναν φυσικό σύμμαχο και ισχυρό αντίβαρο στις αναθεωρητικές βλέψεις της Άγκυρας στην περιοχή. Χαρακτηριστικό της όξυνσης των σχέσεων Ισραήλ-Τουρκίας ήταν το πρόσφατο επεισόδιο με αφορμή δήλωση του Ταγίπ Ερντογάν στο τέλος του Ραμαζανιού, με την οποία ευχήθηκε «ο Αλλάχ να καταστρέψει το Ισραήλ». Η αντίδραση της ισραηλινής πλευράς ήταν άμεση και έντονη: ο ΥΠΕΞ Γκίντεον Σάαρ χαρακτήρισε τον Ερντογάν «επικίνδυνο αντισημίτη και απειλή για την περιοχή και τον λαό του», καλώντας τα μέλη του ΝΑΤΟ να λάβουν θέση. Η Άγκυρα απάντησε με σφοδρότητα, επιβεβαιώνοντας την ολισθηρή πορεία των διμερών σχέσεων.

Είχα τη χαρά να συναντήσω τον Πρωθυπουργό του Ισραήλ Benjamin Netanyahu. Κατά τη διάρκεια της συνάντησης επαναβεβαιώσαμε τη στρατηγική σχέση Ελλάδας-Ισραήλ και συζητήσαμε για την περαιτέρω εμβάθυνση της διμερούς συνεργασίας ιδιαίτερα στον τομέα της άμυνας. https://t.co/IVaURav1m4 pic.twitter.com/nrfZhh7UVQ

— Prime Minister GR (@PrimeministerGR) March 30, 2025

Παρέμβαση Ουάσιγκτον και ελληνικά F-35

Η Ελλάδα ποντάρει στη στρατηγική σχέση με το Ισραήλ για να αποτρέψει δυσμενείς εξελίξεις και στο αμερικανικό επίπεδο. Η Αθήνα εκτιμά ότι η ισχυρή επιρροή του Ισραήλ στην Ουάσιγκτον μπορεί να λειτουργήσει ως «ανάχωμα» σε σενάρια άρσης των κυρώσεων CAATSA, που θα επέτρεπαν στην Τουρκία να επιστρέψει στο πρόγραμμα των F-35. Ένα τέτοιο ενδεχόμενο θα ανέτρεπε τις στρατηγικές ισορροπίες στο Αιγαίο, μειώνοντας το πλεονέκτημα που προσφέρει σήμερα ο ελληνικός συνδυασμός Rafale-F-35. Η Αθήνα αποφεύγει να τοποθετηθεί δημόσια στο ζήτημα, προκειμένου να μη δώσει νέα αφορμή στον Τούρκο Πρόεδρο να κλιμακώσει ρητορικά την ένταση, όπως συνέβη μετά την ομιλία Μητσοτάκη στο Κογκρέσο το 2022. Παράλληλα, η κυβέρνηση θεωρεί ότι η εμβάθυνση της συνεργασίας με το Ισραήλ ενισχύει και τη δική της διασύνδεση με την επόμενη αμερικανική διοίκηση, με δεδομένη την προώθηση του στρατηγικού Διαδρόμου IMEC (Ινδία – Μέση Ανατολή – Ευρώπη).

Αναβίωση του 3+1 και ενεργειακές διασυνδέσεις

Στο επίκεντρο βρίσκεται και η αναβίωση του σχήματος 3+1 (Ελλάδα – Κύπρος – Ισραήλ + ΗΠΑ), με έμφαση στην ενεργειακή ασφάλεια και τις υποδομές. Το Ισραήλ αναλαμβάνει πρωτοβουλία για την επανεκκίνηση του σχήματος, ενισχύοντας τον διάλογο για ενεργειακές διασυνδέσεις, όπως η ηλεκτρική σύνδεση Ελλάδας – Κύπρου – Ισραήλ. Η ελληνική πλευρά έχει ήδη ενημερώσει τους Ισραηλινούς για τις παρεμβάσεις της Τουρκίας στο έργο, το οποίο θα μπορούσε να αποτελέσει γέφυρα μεταξύ Ασίας και Ευρώπης. Η στήριξη του Ισραήλ, μαζί με αυτή της Γαλλίας και της Ε.Ε., θεωρείται κρίσιμη για την επιτυχία του σχεδίου, ιδιαίτερα εφόσον προχωρήσουν οι έρευνες εκτός των 6 ναυτικών μιλίων στην ελληνική ΑΟΖ.

Τέλος, στο πλαίσιο των συνομιλιών στην Ιερουσαλήμ συζητήθηκαν και οι κίνδυνοι για τη ναυσιπλοΐα στην Ερυθρά Θάλασσα, όπου οι επιθέσεις των Χούτι απειλούν τη διεθνή ναυτιλία και το εμπόριο. Ειδική αναφορά έγινε στις εξελίξεις στη Συρία, όπου η τουρκική παρουσία προκαλεί έντονες ανησυχίες στο Ισραήλ. Ο πρόσφατος βομβαρδισμός της στρατιωτικής βάσης στην Παλμύρα από τις ισραηλινές δυνάμεις αποτέλεσε σαφές μήνυμα, καθώς υπήρχαν πληροφορίες για παραχώρησή της στην Τουρκία από το καθεστώς της Δαμασκού.