Μενδώνη Άργος: Οι εικόνες που την εξόργισαν και η αντίδραση του Συλλόγου

Η ένταση κορυφώθηκε στον αρχαιολογικό χώρο του Άργους όταν η υπουργός Πολιτισμού, Λίνα Μενδώνη, βρέθηκε μπροστά σε εικόνες εγκατάλειψης που δεν συνάδουν με το ευρύ πρόγραμμα πολιτιστικών έργων που υλοποιείται στην περιοχή. Αντικρίζοντας ένα κτίριο καλυμμένο με γκράφιτι, με εμφανείς φθορές και ελλιπή συντήρηση, η υπουργός αντέδρασε έντονα, απευθυνόμενη στην προϊσταμένη της Εφορείας Αρχαιοτήτων Αργολίδας, Άλκηστη Παπαδημητρίου, ζητώντας εξηγήσεις για την κατάσταση του χώρου.

«Γιατί δεν έχει επισκευαστεί αυτό το κτίριο;» ρώτησε εμφανώς ενοχλημένη η Μενδώνη. Η Παπαδημητρίου απάντησε ότι το κόστος ανέρχεται σε 45.000 ευρώ, προκαλώντας την οργισμένη αντίδραση της υπουργού: «Και ποιος σας αρνήθηκε αυτά τα χρήματα; Έχετε πάρει εκατομμύρια!». Όταν η προϊσταμένη της Εφορείας Αρχαιοτήτων ζήτησε να μη γίνει η συζήτηση δημοσίως, η Μενδώνη ύψωσε τον τόνο της: «Άλκηστη, πρόσεχε! Δεν είναι δυνατόν να βρίσκεται αυτή η εικόνα στο κέντρο της πόλης!». Η Παπαδημητρίου αντέδρασε ψύχραιμα, αλλά εμφανώς ενοχλημένη: «Με μαλώνετε με τον χειρότερο τρόπο».

Η στιχομυθία

«Δεν το έχουμε επισκευάσει γιατί στοιχίζει 45 χιλιάρικα». «Και ποιος σας τις αρνήθηκε; Έχετε πάρει εκατομμύρια» ανταπάντησε η Λίνα Μενδώνη. «Θα παρακαλούσα τις συστάσεις αυτές να μην μου τις κάνετε δημοσίως» είπε χαμηλόφωνα στην υπουργό η κ. Παπαδημητρίου προκαλώντας την έντονη αντίδρασή της: «Σε παρακαλώ πάρα πολύ. Δεν είναι δυνατόν μέσα στην καρδιά της πόλης να είναι αυτό το θέαμα. Δεν είναι δυνατόν να υπάρχουν σφουγγαρίστρες απέξω…Άλκηστη πρόσεχε! Σε παρακαλώ πάρα πολύ». «Δεν λέω για τίποτα άλλο, δεν αρνούμαι το έργο που έχετε κάνει.…Έχετε πάρει από το 2019 μέχρι σήμερα περισσότερα χρήματα από ποτέ. Όχι μόνο εσείς, όλη η Ελλάδα…Δεν μαλώνω κανέναν» για να λάβει από την Έφορο αρχαιοτήτων την απάντηση: «Με μαλώνετε με τον χειρότερο δυνατό τρόπο που αναλογεί σ’ εμένα».

23 εκατομμύρια ευρώ σε έργα στο Άργος και το Ναύπλιο

Το Υπουργείο Πολιτισμού έχει επενδύσει 23 εκατομμύρια ευρώ σε έργα στο Άργος και το Ναύπλιο, με στόχο την ανάδειξη και αναβάθμιση της πολιτιστικής κληρονομιάς της περιοχής. Από αυτά, 13 εκατομμύρια ευρώ προορίζονται για τον Δήμο Άργους-Μυκηνών, περιλαμβάνοντας την κατασκευή του νέου Αρχαιολογικού Μουσείου, τη δημιουργία του Επιγραφικού Μουσείου και τη συντήρηση ιστορικών μνημείων. Ωστόσο, η υπουργός εξέφρασε δυσαρέσκεια για την έλλειψη άμεσης φροντίδας συγκεκριμένων χώρων, παρά τα διαθέσιμα κονδύλια.

Κατά την αυτοψία της, η Μενδώνη επισκέφθηκε το Αρχαιολογικό Μουσείο Άργους, το οποίο βρίσκεται σε φάση εκσυγχρονισμού και επέκτασης, καθώς και το υπό διαμόρφωση Επιγραφικό Μουσείο στους Στρατώνες Καποδίστρια. Ανακοίνωσε επίσης την άμεση έναρξη εργασιών αποκατάστασης στις Ρωμαϊκές Θέρμες και διερεύνηση της δυνατότητας χρήσης του Αρχαίου Θεάτρου Άργους για πολιτιστικές εκδηλώσεις το καλοκαίρι.

Στο Ναύπλιο, το κυβερνητικό κλιμάκιο επιθεώρησε εργασίες αποκατάστασης στο Παλαιό Τελωνείο, τον Ναό του Αγίου Νικολάου και το κτίριο Βίγγα. Οι παρεμβάσεις στο Τελωνείο αναμένεται να ολοκληρωθούν σύντομα, ενώ ο ναός, που αντιμετώπιζε σοβαρά προβλήματα στατικότητας, θα αποδοθεί ξανά στη λατρεία μετά την πλήρη αποκατάστασή του.

Η επίσκεψη ολοκληρώθηκε στο Μονοπάτι της Αρβανιτιάς, όπου επίκεινται εργασίες σταθεροποίησης των βράχων με κονδύλια από το ΕΣΠΑ 2021-2027, διασφαλίζοντας την ασφάλεια των επισκεπτών. Η υπουργός επανέλαβε τη δέσμευση της κυβέρνησης για την προστασία και ανάδειξη των ιστορικών χώρων της Αργολίδας, τονίζοντας πως τα έργα πρέπει να ολοκληρωθούν εντός των προβλεπόμενων χρονοδιαγραμμάτων.

Ποια είναι η Άλκηστις Παπαδημητρίου

Η Άλκηστις Παπαδημητρίου είναι πτυχιούχος του Ιστορικού και Αρχαιολογικού Τμήματος του Πανεπιστημίου Αθηνών και Διδάκτωρ Κλασικής Αρχαιολογίας του Πανεπιστημίου Albert Ludwing του Freiburg της Γερμανίας. Εργάστηκε επί σειρά ετών στην ανασκαφή του γερμανικού αρχαιολογικού ινστιτούτου στην Κάτω Ακρόπολη της Τίρυνθας και διετέλεσε επιστημονική βοηθός του αείμνηστου ανασκαφέα Klaus Kilian. Από το 1991 υπηρετεί στην Αρχαιολογική Υπηρεσία του Υπουργείου Πολιτισμού ως επιμελήτρια αρχαιοτήτων και υπεύθυνη για τους αρχαιολογικούς χώρους της Τίρυνθας, του Άργους και της Ερμιόνης, ενώ αργότερα ανέλαβε τη θέση της προϊσταμένης της Εφορείας Αρχαιοτήτων Άργους.

Το 2015 υπέγραψε τον αφιερωματικό τόμο του Κοινωφελούς Ιδρύματος Ιωάννη Σ. Λάτση για τις Μυκήνες, όπου αναφέρθηκε στη σημασία της αρχαιολογικής έρευνας και της διατήρησης των πολιτιστικών μνημείων. Τον Αύγουστο του 2020, οι Μυκήνες και η ίδια βρέθηκαν στο προσκήνιο όταν πυρκαγιά απείλησε τον αρχαιολογικό χώρο, με την υπουργό Πολιτισμού να υποβαθμίζει το γεγονός, δηλώνοντας πως το μόνο που θα έβλεπαν οι επισκέπτες ήταν «λίγο μαύρο στο χώμα».

Οι πληροφορίες τη χαρακτηρίζουν ως μια εξαιρετικά ευσυνείδητη επιστήμονα με αδιαμφισβήτητο έργο και ενεργή παρουσία στις επιτροπές του υπουργείου. Η σχέση της με τη Λίνα Μενδώνη είναι μακροχρόνια, καθώς υπήρξαν συμφοιτήτριες στο Αρχαιολογικό Τμήμα του Πανεπιστημίου Αθηνών, γεγονός που συνέβαλε στη στενή επαγγελματική συνεργασία τους.

Η ανακοίνωση του Συλλόγου Ελλήνων Αρχαιολόγων

«Το πρόσφατο επεισόδιο ανάμεσα στην Υπουργό Πολιτισμού και την Προϊσταμένη της ΕΦΑ Αργολίδας συνιστά όνειδος. Το αυταρχικό και προσβλητικό ύφος της υπουργού και η απολογητική στάση της προϊσταμένης αποτελούν αντιπροσωπευτικό παράδειγμα εργασιακής βίας και παρενόχλησης στον χώρο εργασίας, που εμπίπτει στις διατάξεις του ισχύοντος νόμου 4808/2021, τον οποίο εισηγήθηκε και ψήφισε η κυβέρνηση της ΝΔ (βλ. σχετικά άρθρα στο τέλος), καθώς και της Σύμβασης 190 της Διεθνούς Οργάνωσης Εργασίας για την εξάλειψη της βίας και παρενόχλησης στον κόσμο της εργασίας, που κυρώθηκε με τον ίδιο νόμο.

Τα λόγια, οι χειρονομίες, το έντονο ύφος, η σιωπή και η ντροπή των παρισταμένων, η προσπάθεια των υπαλλήλων του Γραφείου της Υπουργού να απαγορεύσουν τη βιντεολήψη, προκειμένου να μην δημοσιοποιηθεί το περιστατικό, συνιστούν ένα νοσηρό επεισόδιο ενδεικτικό της ασκούμενης κυβερνητικής πολιτικής και ένδειξη του ήθους που πλέον επικρατεί στον δημόσιο βίο.

Λόγω της ύπαρξης του βίντεο, έγινε ευρέως γνωστός ο άκρατος αυταρχισμός και η εργασιακή κακοποίηση που βιώνουμε στο Υπουργείο Πολιτισμού. Παρόμοια και χειρότερα περιστατικά συμβαίνουν σε υπηρεσιακές συσκέψεις, σε αυτοψίες, σε κάθε σχεδόν συνάντηση με το γραφείο της Υπουργού. Αντί να απολογείται η Υπουργός για την συμπεριφορά της, ήδη επιχειρείται το επεισόδιο να ερμηνευθεί ως «έκρηξη του αφεντικού» που «έχει δίκιο» απέναντι στη σιωπή της «ανίκανης υπαλλήλου». Τα πράγματα όμως δεν είναι έτσι.

Ολιγάριθμο προσωπικό

Στην αόριστη και συκοφαντική δήλωση της Υπουργού για τα «τα εκατομμύρια που έχετε λάβει» υπονοείται ότι η Κυβέρνηση προσέφερε απεριόριστα χρήματα για την προστασία των αρχαιοτήτων και οι Υπηρεσίες δεν ανταποκρίθηκαν γιατί είναι «κακοί δημόσιοι υπάλληλοι». Τα «εκατομμύρια» που αναφέρει η Υπουργός αφορούν αποκλειστικά σε συγχρηματοδοτούμενα έργα (ΕΣΠΑ, ΤΑΑ), η ένταξη και η υλοποίηση των οποίων γίνεται με την εργασία του ολιγάριθμου προσωπικού των Εφορειών Αρχαιοτήτων και, όπως είναι γνωστό, απαγορεύεται να διατεθούν για οποιονδήποτε άλλο σκοπό εκτός του έργου που έχει εγκριθεί.

Απαιτούνται απαντήσεις. Από την προσβεβλημένη προϊσταμένη εάν ιεράρχησε ως επείγον το έργο αποκατάστασης του συγκεκριμένου κτηρίου, αν ζήτησε και αν έλαβε πιστώσεις, και από την προσβάλλουσα υπουργό συγκεκριμένα ποσά και κωδικοί για την εκτέλεση εργασιών, που να αφορούν την αποκατάσταση του συγκεκριμένου κτιρίου. Οτιδήποτε άλλο συνιστά υπεκφυγή με βαρύτατες ευθύνες και των δύο. Δυστυχώς και η αδράνεια της υπηρεσιακής ιεραρχίας κατά την εξέλιξη του συμβάντος καταδεικνύει την κατάπτωση της δημόσιας διοίκησης.

Γνωρίζουμε ότι, εν όψει προβλημάτων των έργων του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας -που βαρύνονται με εξαρχής λάθος σχεδιασμό από την πολιτική ηγεσία- θα υπάρξει προσπάθεια να μετακυλιστεί η ευθύνη στις Εφορείες Αρχαιοτήτων. Απαντάμε ευθαρσώς: η πολιτική ηγεσία να αναλάβει τις ευθύνες της για έργα που ήταν δεδομένο ότι δεν μπορούν να ολοκληρωθούν ως το 2025, αλλά τα επέβαλλε με ήθος και ύφος παρόμοιο με αυτό που είδαμε στο βίντεο. Σημειώνουμε ότι ο Σύλλογος τοποθετείται για το συμβάν όχι για να προστατεύσει την προϊσταμένη της Εφορείας Αρχαιοτήτων Αργολίδας, η οποία επέλεξε να αποχωρήσει από τον Σύλλογο με βολές εναντίον του, για λόγους που γνωρίζει η ίδια, αλλά για να υπερασπισθεί το κύρος και την αξιοπρέπεια του κλάδου των αρχαιολόγων και λειτουργών της Αρχαιολογικής Υπηρεσίας, που θα κληθούν από αύριο να συνεχίσουν να εφαρμόζουν τον Αρχαιολογικό Νόμο απέναντι σε φορείς και πολίτες, ενώ έχουν προηγουμένως απαξιωθεί με μία δημόσια damnatio.

Νόμος 4808/2021

«Άρθρο 4-Απαγόρευση βίας και παρενόχλησης στην εργασία

Απαγορεύεται κάθε μορφής βία και παρενόχληση, που εκδηλώνεται κατά τη διάρκεια της εργασίας είτε συνδέεται με αυτήν είτε προκύπτει από αυτήν (…).

Για τους σκοπούς του παρόντος: α) ως «βία και παρενόχληση» νοούνται οι μορφές συμπεριφοράς, πράξεις, πρακτικές ή απειλές αυτών, που αποσκοπούν, οδηγούν ή ενδέχεται να οδηγήσουν σε σωματική, ψυχολογική, σεξουαλική ή οικονομική βλάβη, είτε εκδηλώνονται μεμονωμένα είτε κατ’ επανάληψη,

β) ως «παρενόχληση» νοούνται οι μορφές συμπεριφοράς, που έχουν ως σκοπό ή αποτέλεσμα την παραβίαση της αξιοπρέπειας του προσώπου και τη δημιουργία εκφοβιστικού, εχθρικού, εξευτελιστικού, ταπεινωτικού ή επιθετικού περιβάλλοντος, ανεξαρτήτως εάν συνιστούν μορφή διάκρισης, και περιλαμβάνουν και την παρενόχληση λόγω φύλου ή για άλλους λόγους διάκρισης».