Μελίσσια σε μπαλκόνια και ταράτσες της Αθήνας

Στην καρδιά της Αθήνας, ανάμεσα σε ταράτσες, τσιμέντο και κυκλοφοριακό θόρυβο, μια αθόρυβη επανάσταση ανθίζει. Πρόκειται για την αστική μελισσοκομία, ένα κίνημα που εξαπλώνεται τα τελευταία χρόνια, μεταμορφώνοντας την εικόνα της πόλης και ξαναφέρνοντας τη φύση εκεί όπου έμοιαζε να έχει χαθεί. Η πρωτεύουσα, με το ήπιο μεσογειακό της κλίμα, την παρατεταμένη ανθοφορία και τη μεγάλη ποικιλία φυτών, αποδεικνύεται ιδανική για την παραγωγή μελιού εξαιρετικής ποιότητας. Οι ταράτσες και οι ακάλυπτοι χώροι φιλοξενούν πλέον δεκάδες μικρές κυψέλες, δημιουργώντας μικροοικοσυστήματα όπου οι μέλισσες ζουν, εργάζονται και επικονιάζουν τα φυτά που δίνουν χρώμα στην πόλη. Ανάμεσα στους νέους «κηπουρούς του ουρανού» βρίσκεται και ο Νίκος Χατζηλίας, 37 ετών, ο οποίος άφησε πίσω του το 2020 τη θέση του καταναλωτή και έγινε επαγγελματίας μελισσοκόμος. «Ανακάλυψα πως η επαφή με τις μέλισσες μου έφερνε γαλήνη. Μου έδειξε έναν άλλο ρυθμό ζωής», λέει. Σήμερα, ο Χατζηλίας φροντίζει 30 κυψέλες σε επτά ταράτσες της Αθήνας —μία απ’ αυτές με θέα τον Παρθενώνα— και κάθε χρόνο οι περίπου 1,2 εκατομμύρια μέλισσές του παράγουν πάνω από 500 κιλά μέλι.

Κάθε παρτίδα παίρνει το όνομα της γειτονιάς όπου παράγεται: «Κουκάκι», «Νέα Σμύρνη», «Παγκράτι». Όπως εξηγεί, οι γεύσεις διαφέρουν ανάλογα με τη χλωρίδα κάθε περιοχής· στις νοτιότερες συνοικίες επικρατεί η ρητινώδης νότα του πεύκου, ενώ στα βόρεια και στο κέντρο ξεχωρίζει το άρωμα του ευκαλύπτου και της νεραντζιάς. Η Αθήνα δεν είναι ξένη προς αυτήν τη δραστηριότητα· ήδη από τα μεταπολεμικά χρόνια, πολλές οικογένειες κουβαλούσαν κυψέλες στις αυλές τους όταν μετακόμιζαν από την ύπαιθρο στην πόλη. Ωστόσο, η σύγχρονη αστική μελισσοκομία έχει βαθύτερο περιβαλλοντικό νόημα. Δεν είναι μόνο παραγωγή μελιού, αλλά πράξη οικολογικής αποκατάστασης μέσα στο αστικό χάος.

Μια από τις νεότερες μελισσοκόμους, η Αγγελίνα Χατζησταύρου, έστησε την πρώτη της κυψέλη στην ταράτσα της, με φόντο την Ακρόπολη. «Αν κάθε σπίτι είχε έστω μία μικρή κυψέλη, η πόλη θα ήταν πιο καθαρή, πιο πράσινη, πιο ζωντανή», λέει. Παρά τη γοητεία της ιδέας, οι μελισσοκόμοι της πόλης συχνά συναντούν πρακτικά εμπόδια: τις αντιρρήσεις συνιδιοκτητών, τον φόβο για αλλεργίες ή τσιμπήματα, τη δυσκολία μεταφοράς βαρύ εξοπλισμού στις ταράτσες. «Ο κόσμος έχει αποκοπεί από τη φύση», σημειώνει ο Χατζηλίας. «Ακόμα και κάτι τόσο φυσικό, όπως μια μέλισσα, μπορεί να προκαλέσει φόβο».

Ωστόσο, οι ίδιοι συνεχίζουν, με πίστη στην αποστολή τους. Οι κύκλοι ανθοφορίας στην Αθήνα —από τη μιμόζα και τη λεβάντα μέχρι τη δάφνη και τη ρίγανη— κρατούν ενεργές τις κυψέλες όλον τον χρόνο. Και οι μέλισσες, όπως λέει ο Χατζηλίας, «ανταποκρίνονται ακόμη και μέσα στο χαοτικό περιβάλλον της πόλης· αρκεί να τους αφήσεις λίγο χώρο να ζήσουν». Η αστική μελισσοκομία, από χόμπι μετατρέπεται σε σύγχρονη οικολογική δήλωση. Δείχνει πως ακόμη και μέσα σε έναν πυκνό αστικό ιστό, η φύση βρίσκει τρόπους να επιστρέψει. Και οι μέλισσες —οι μικρές, ακούραστες εργάτριες— γίνονται ο συνδετικός κρίκος ανάμεσα στην πόλη που αναπνέει και τη φύση που αντιστέκεται.