Βενεζουέλα – ΗΠΑ: Στον ίσκιο της σύγκρουσης

Το Καράκας καταγγέλλει πλέον ανοιχτά ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες ετοιμάζουν στρατιωτική κλιμάκωση στα ανοιχτά της Βενεζουέλας. Η κυβέρνηση Μαδούρο μιλά για «σε εξέλιξη επίθεση», καθώς η συνεχιζόμενη ανάπτυξη αμερικανικών δυνάμεων στην Καραϊβική εντείνει την πίεση σε μια χώρα ήδη βυθισμένη σε βαθιά πολιτική και κοινωνική κρίση. Την ίδια στιγμή, το Κοινοβούλιο της Βενεζουέλας άνοιξε τις πόρτες του σε συγγενείς θυμάτων των αμερικανικών πληγμάτων στη θάλασσα της Καραϊβικής, επιχειρώντας να δώσει πρόσωπο και φωνή στους αριθμούς των νεκρών που καταγγέλλει το καθεστώς. Από τις αρχές Σεπτεμβρίου, η Ουάσιγκτον έχει ενισχύσει θεαματικά την παρουσία της στην περιοχή, στο όνομα της καταπολέμησης των καρτέλ ναρκωτικών. Πολεμικά πλοία και αεροσκάφη πολλαπλασιάζονται, ενώ τον Νοέμβριο προστέθηκε και ένα γιγαντιαίο αεροπλανοφόρο, το μεγαλύτερο στον κόσμο, στέλνοντας σαφές μήνυμα ισχύος προς το Καράκας. Για την αμερικανική κυβέρνηση, πρόκειται για επιχείρηση εναντίον δικτύων λαθρεμπορίας. Για τη Βενεζουέλα, είναι η προετοιμασία για μια επιχείρηση ανατροπής.

Εδώ και δεκαετίες, η Βενεζουέλα αποτελεί μόνιμο «αντίπαλο δέος» για την Ουάσιγκτον στη Λατινική Αμερική. Ο Ντόναλντ Τραμπ κατηγορεί την κυβέρνηση Μαδούρο ότι βρίσκεται στον πυρήνα της ροής ναρκωτικών προς τις ΗΠΑ, επιχειρώντας να συνδέσει ευθέως το καθεστώς με τα καρτέλ. Το Καράκας απορρίπτει κατηγορηματικά τις κατηγορίες και αντιτείνει πως ο πραγματικός στόχος δεν είναι η καταπολέμηση της διακίνησης, αλλά η αλλαγή καθεστώτος και ο έλεγχος των τεράστιων ενεργειακών αποθεμάτων της χώρας. Στο κλίμα αυτό, ο Ρεπουμπλικανός γερουσιαστής Μαρκγουέιν Μάλιν αποκάλυψε ότι η Ουάσιγκτον πρόσφερε στον Μαδούρο «διέξοδο διαφυγής», προτρέποντάς τον να εγκαταλείψει τη χώρα και να καταφύγει στη Ρωσία ή σε άλλη ασφαλή τοποθεσία. Η δήλωση προσέθεσε ένα ακόμη επίπεδο δραματικότητας στην αντιπαράθεση, παρουσιάζοντας τον πρόεδρο της Βενεζουέλας ως ηγέτη που βρίσκεται υπό άμεση εξωτερική πίεση να εγκαταλείψει την εξουσία.

Λίγο αργότερα, ο Ντόναλντ Τραμπ επιβεβαίωσε ότι είχε τηλεφωνική επικοινωνία με τον Μαδούρο την προηγούμενη εβδομάδα. Χωρίς να μπει σε λεπτομέρειες, περιορίστηκε να πει ότι επρόκειτο «απλώς για ένα τηλεφώνημα», αφήνοντας να αιωρείται το περιεχόμενο της συνομιλίας. Δημοσιεύματα στις ΗΠΑ έκαναν λόγο για πιθανή μελλοντική συνάντηση σε αμερικανικό έδαφος, αν και προς το παρόν δεν υπάρχει κανένας επίσημος σχεδιασμός. Εν μέσω όλων αυτών των φημών και σεναρίων, η μακρά σιωπή του ίδιου του Μαδούρο τροφοδότησε υποψίες ότι ίσως είχε εγκαταλείψει τη χώρα. Ο πρόεδρος, ο οποίος συνηθίζει να εμφανίζεται συχνά στην κρατική τηλεόραση, είχε «χαθεί» από το προσκήνιο μετά από ένα βίντεο στο Telegram, όπου καταγραφόταν να οδηγεί στους δρόμους του Καράκας. Η απουσία του για αρκετές ημέρες πυροδότησε εικασίες για την τύχη και τον τόπο όπου βρισκόταν.

Η απάντηση ήρθε την Κυριακή, με μια προσεκτικά σκηνοθετημένη επανεμφάνιση σε εκδήλωση απονομής βραβείων για premium καφέ στο ανατολικό Καράκας. Στα πλάνα που κυκλοφόρησαν στο διαδίκτυο, ο Μαδούρο κάθεται μπροστά σε κοινό, βραβεύει παραγωγούς, δοκιμάζει διαφορετικές ποικιλίες και κάνει χαλαρές δηλώσεις, αποφεύγοντας όμως να θίξει ευθέως την κλιμακούμενη αντιπαράθεση με τις ΗΠΑ. Η εικόνα ήταν αυτή ενός ηγέτη που επιθυμεί να δείξει ότι βρίσκεται στη θέση του και ελέγχει την κατάσταση, παρά τη στρατιωτική πίεση και τη φημολογία. Παράλληλα, η κυβέρνηση της Βενεζουέλας επιδιώκει να διεθνοποιήσει την αντιπαράθεση μέσω του ΟΠΕΚ. Με επιστολή που ανέγνωσε η αντιπρόεδρος και υπουργός Πετρελαίου Ντέλσι Ροδρίγκες σε ψηφιακή συνεδρίαση με τους ομολόγους της, το Καράκας καλεί τον Οργανισμό να παρέμβει ώστε να αποτραπεί η «επίθεση υπό προετοιμασία», η οποία, όπως υποστηρίζει, απειλεί τη σταθερότητα της παγκόσμιας αγοράς ενέργειας. Στο κείμενο, που φέρει την υπογραφή του ίδιου του Μαδούρο, οι ΗΠΑ κατηγορούνται ότι στοχεύουν να αρπάξουν τα τεράστια αποθέματα πετρελαίου της χώρας αξιοποιώντας τη στρατιωτική τους υπεροχή.

Στο πεδίο των επιχειρήσεων, οι αμερικανικές ένοπλες δυνάμεις πραγματοποιούν από τις αρχές Σεπτεμβρίου συνεχείς επιθέσεις σε ταχύπλοα στην Καραϊβική και στον ανατολικό Ειρηνικό, υποστηρίζοντας ότι πρόκειται για σκάφη μεταφοράς ναρκωτικών. Μέχρι στιγμής έχουν αναφερθεί πάνω από 80 νεκροί στις επιχειρήσεις αυτές, χωρίς όμως να έχουν παρουσιαστεί αποδείξεις ή συλλήψεις που να τεκμηριώνουν τους ισχυρισμούς. Νομικοί και ειδικοί σε θέματα διεθνούς δικαίου αμφισβητούν τη νομιμότητα αυτών των ενεργειών, καθώς δεν υπάρχει διαδικασία σύλληψης, ανάκρισης ή δικαστικού ελέγχου. Η Βενεζουέλα μιλά πλέον ανοιχτά για «εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας» και «εκτελέσεις χωρίς δίκη», ζητώντας από τον ΟΗΕ να ξεκινήσει διεθνή έρευνα. Ο Χόρχε Ροδρίγκες, ισχυρός παράγοντας του καθεστώτος και επικεφαλής των διαπραγματεύσεων με τις ΗΠΑ, ανακοίνωσε ότι υποδέχθηκε στο Κοινοβούλιο οικογένειες πολιτών που, σύμφωνα με το Καράκας, σκοτώθηκαν σε αυτές τις επιχειρήσεις. Δεσμεύθηκε για συγκρότηση εξεταστικής επιτροπής, αλλά απέφυγε να δώσει οποιαδήποτε απάντηση για το αν εξελίσσονται παράλληλες μυστικές συνομιλίες μεταξύ Τραμπ και Μαδούρο.

Jefe de Estado Nicolas Maduro encargó a la ministra para el Comercio Exterior Coromoto Godoy brindar apoyo especial para la inversión internacional a los productores que alcanzaron el Top 10 en el IV Encuentro Internacional de Cafés de Especialidad Venezolano 2025. pic.twitter.com/aPKKNOXhis

— lapatriavnzla (@lapatriavnzla_) December 1, 2025

Την ίδια στιγμή, η κρίση επεκτείνεται και στον αέρα. Ο Τραμπ δήλωσε δημοσίως ότι ο εναέριος χώρος της Βενεζουέλας πρέπει να θεωρείται «πρακτικά κλειστός», εξέλιξη που συνοδεύτηκε από συνεχή δραστηριότητα αμερικανικών μαχητικών και βομβαρδιστικών σε μικρή απόσταση από τις ακτές της χώρας, όπως καταγράφουν ειδικοί ιστότοποι παρακολούθησης πτήσεων. Τουλάχιστον έξι αεροπορικές εταιρείες έχουν αναστείλει τις πτήσεις τους προς και από τη Βενεζουέλα, ενώ ακόμη και ρωσικό ταξιδιωτικό πρακτορείο που εξυπηρετεί το τουριστικό νησί Μαργαρίτα ακύρωσε προσωρινά τα δρομολόγια του. Στο φόντο αυτό, ανακύπτει και η διάσταση των μεταναστών. Το Καράκας κατηγορεί τις ΗΠΑ ότι «πάγωσαν μονομερώς» τις πτήσεις επαναπατρισμού Βενεζουελάνων που απελαύνονται από αμερικανικό έδαφος, παρότι οι διαδικασίες επαναπατρισμού συνεχίζονταν μέχρι πρόσφατα παρά την ένταση. Η αντιπρόεδρος Ροδρίγκες ανακοίνωσε ότι ο Μαδούρο έδωσε εντολή για ενεργοποίηση «ειδικού σχεδίου» ώστε να επιστρέψουν οι πολίτες αυτοί, ακόμη και με περιορισμένες πτήσεις, διαβεβαιώνοντας ότι το διεθνές αεροδρόμιο της πρωτεύουσας λειτουργεί κανονικά.

Ο Αμερικανός πρόεδρος έχει προαναγγείλει ότι οι ένοπλες δυνάμεις των ΗΠΑ θα στοχεύσουν «πολύ σύντομα» και εντός του εδάφους της Βενεζουέλας όσους χαρακτηρίζει διακινητές ναρκωτικών, προκαλώντας αντιδράσεις ακόμη και εντός του Κογκρέσου, τόσο από Δημοκρατικούς όσο και από Ρεπουμπλικάνους. Η προοπτική άμεσων πληγμάτων στο εσωτερικό της χώρας ενισχύει τους φόβους για ανεξέλεγκτη κλιμάκωση.

Πάνω από όλα αυτά, πλανάται η εσωτερική πολιτική κρίση. Ο Νικολάς Μαδούρο, διάδοχος του Ούγο Τσάβες και πρόεδρος από το 2013, επανεξελέγη το 2024 σε εκλογική διαδικασία που καταγγέλθηκε από την αντιπολίτευση ως νοθευμένη και στιγματίστηκε από αιματηρές συγκρούσεις και συλλήψεις. Η ηγέτιδα της αντιπολίτευσης, Μαρία Κορίνα Ματσάδο—βραβευμένη με Νόμπελ Ειρήνης—κάνει λόγο για εκτεταμένη νοθεία και δηλώνει ότι ο Μαδούρο θα εγκαταλείψει την εξουσία «με ή χωρίς συμφωνία». Έτσι, η Βενεζουέλα βρίσκεται σήμερα σε ένα εκρηκτικό σταυροδρόμι: μεταξύ μιας εξωτερικής αντιπαράθεσης με τις ΗΠΑ που πλησιάζει στα όρια στρατιωτικής σύγκρουσης και μιας εσωτερικής κρίσης νομιμοποίησης ενός καθεστώτος που επιβιώνει μέσα από διαδοχικά κύματα καταστολής, καταγγελιών και διεθνών πιέσεων.