Σύνοδος Κορυφής για την Ουκρανία: Τα 5+1 κύρια σημεία του τελικού ανακοινωθέντος

Η Σύνοδος Κορυφής για την ειρήνη στην Ουκρανία που πραγματοποιήθηκε στην Ελβετία ολοκληρώθηκε με τη δέσμευση δεκάδων χωρών για την εδαφική ακεραιότητα της Ουκρανίας. Ογδόντα χώρες κάλεσαν την Κυριακή να αποτελέσει η «εδαφική ακεραιότητα» της Ουκρανίας τη βάση για οποιαδήποτε ειρηνευτική συμφωνία για τον τερματισμό του διετούς πολέμου της Ρωσίας. To τελικό έγγραφο το οποίο υιοθετήθηκε επιρρίπτει την ευθύνη για τα εκτεταμένα δεινά και τις καταστροφές του πολέμου αποκλειστικά στη Ρωσία, κάτι που το Κίεβο, όπως αναμενόταν, θεωρεί επιτυχία. Επίσης το κείμενο ανέφερε ότι ο Χάρτης του ΟΗΕ και ο «σεβασμός της εδαφικής ακεραιότητας και της κυριαρχίας … μπορούν και θα χρησιμεύσουν ως βάση για την επίτευξη μιας συνολικής, δίκαιης και διαρκούς ειρήνης στην Ουκρανία».

Η Σύνοδος είχε ως στόχο τη δημιουργία της ευρύτερης δυνατής υποστήριξης για μια διαδικασία που θα μπορούσε να συμβάλει στον τερματισμό του πολέμου στην Ουκρανία. Στη σύνοδο συμμετείχαν περισσότερες από 90 χώρες και διεθνείς οργανισμοί, μεταδίδει το BBC. Δύο και πλέον χρόνια μετά τη ρωσική εισβολή, η πολύ μεγάλη πλειονότητα των συμμετεχόντων που είχαν συγκεντρωθεί από χθες, Σάββατο, στο ορεινό θέρετρο Μπούργκενστοκ στην Ελβετία, κατέληξαν σε συμφωνία για ένα τελικό ανακοινωθέν που περιγράφει τη διαδρομή προκειμένου να τεθεί τέλος στη μεγαλύτερη σύγκρουση σε ευρωπαϊκό έδαφος μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο.

Όμως το θέμα του «πώς και πότε θα εμπλακεί η Ρωσία» παραμένει ανοικτό, παραδέχθηκε η πρόεδρος της Ελβετικής Συνομοσπονδίας και οικοδέσποινα της συνόδου κορυφής, Βιόλα Άμχερντ. Σύμφωνα με καταμέτρηση που μεταδόθηκε σε επίσημη οθόνη στο κέντρο Τύπου, περίπου 80 χώρες υποστηρίζουν την τελική διακήρυξη.

Τα «ρήγματα» στο κοινό ανακοινωθέν -Ποιοι δεν το ψήφισαν

Ωστόσο, αρκετές χώρε δεν υπέγραψαν το τελικό ανακοινωθέν. Η Σαουδική Αραβία, η Ινδία, η Νότια Αφρική, η Ταϊλάνδη, η Ινδονησία, το Μεξικό και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα ήταν μεταξύ των χωρών που συμμετείχαν στη σύνοδο κορυφής για την ειρήνη στην Ουκρανία οι οποίες δεν υπέγραψαν το τελικό ανακοινωθέν, δήλωσε η ελβετική κυβέρνηση.

Η Ελβετία, που φιλοξένησε τη σύνοδο κορυφής, ανέφερε πως τουλάχιστον 90 χώρες έλαβαν μέρος στις συνομιλίες, και η τεράστια πλειονότητά τους υπέγραψε το ανακοινωθέν, σύμφωνα με κατάλογο τον οποίο οι Ελβετοί διοργανωτές ανήρτησαν κατά το κλείσιμο των εργασιών. Η Βραζιλία, που αναφέρεται στον κατάλογο των συμμετεχόντων ως «παρατηρητής», δεν περιλαμβάνεται ούτε κι αυτή στις χώρες που υπέγραψαν το τελικό ανακοινωθέν.

Οι ηχηρές απουσίες

Η Ρωσία φυσικά, δεν είχε προσκληθεί. Η Μόσχα μάλιστα χαρακτήρισε την Σύνοδο χάσιμο χρόνου και την Παρασκευή ο πρόεδρος Βλαντίμιρ Πούτιν δήλωσε ότι θα συμφωνούσε σε κατάπαυση του πυρός εάν η Ουκρανία απέσυρε τα στρατεύματά της από τέσσερις περιοχές τις οποίες η Ρωσία κατέχει εν μέρει και ισχυρίζεται ότι έχει προσαρτήσει. Επίσης, η μεγαλύτερη υποστηρίκτρια της Ρωσίας σύμφωνα με το βρετανικό μέσο, η Κίνα, δεν ήταν παρούσα, γεγονός που οδήγησε ορισμένους να αμφισβητήσουν την αποτελεσματικότητα της Διάσκεψης.

Ορισμένοι από αυτούς που συγκεντρώθηκαν στο ελβετικό θέρετρο Bürgenstock δεν ήταν οι πιο στενοί υποστηρικτές της Ουκρανίας, όπως η Σαουδική Αραβία, ο υπουργός Εξωτερικών της οποίας προειδοποίησε ότι η Ουκρανία θα πρέπει να κάνει δύσκολους συμβιβασμούς, και η Κένυα, η οποία τάχθηκε κατά των πρόσφατων κυρώσεων κατά της Ρωσίας, σημειώνεται.

Με μια φωνή οι δυτικοί ηγέτες

Ο Ολλανδός πρωθυπουργός, Μαρκ Ρούτε δήλωσε ότι οι παρευρισκόμενοι είναι ενωμένοι στην προσπάθειά τους για ειρήνη στην Ουκρανία.
«Όλοι γνωρίζουμε ότι βρισκόμαστε μόνο στην αρχή, στην αρχή μιας πορείας προς την ειρήνη. Και παρά το γεγονός ότι ορισμένοι από εμάς γύρω από αυτό το τραπέζι έχουμε διαφορετικές απόψεις για το πώς ακριβώς θα φτάσουμε στην ειρήνη για την Ουκρανία, ας μην υπάρχει καμία παρανόηση… είμαστε απόλυτα ενωμένοι σε ένα κοινό όραμα για τις αρχές, τις αξίες, την αξιοπρέπεια. Δεν εισβάλλεις σε μια άλλη χώρα. Δεν απαγάγεις παιδιά. Δεν κάνει πολιτικά παιχνίδια με την παγκόσμια εφοδιαστική αλυσίδα. Και δεν θέτεις σε κίνδυνο την πυρηνική ασφάλεια».

Ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης υπογράμμισε, μιλώντας στην Σύνοδο: «Μιλάμε για μια δίκαιη και διαρκή ειρήνη. Αλλά πιστεύω ότι όλοι μπορούμε να συμφωνήσουμε γύρω από αυτό το τραπέζι ότι αυτή η ειρήνη δεν μπορεί να είναι αποτέλεσμα της συνθηκολόγησης της Ουκρανίας.» «Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο η Ελλάδα, μαζί με πολλές άλλες χώρες, θα συνεχίσει να υποστηρίζει την Ουκρανία για να υπερασπιστεί τον εαυτό της, προκειμένου να φτάσουμε στο σημείο να έχουμε μια αξιόπιστη διαπραγμάτευση, που θα καταλήξει σε μια δίκαιη και διαρκή ειρήνη, ανέφερε μεταξύ άλλων ο Έλληνας πρωθυπουργός.

Δυτικοί ηγέτες που συμμετείχαν στη σύνοδο κορυφής απέρριψαν σθεναρά τα τελεσίγραφα του Πούτιν. Η Ιταλίδα πρωθυπουργός Τζόρτζια Μελόνι μίλησε για «προπαγάνδα» του Κρεμλίνου και ο πρωθυπουργός του Ηνωμένου Βασιλείου Ρίσι Σούνακ κατηγόρησε τον Πούτιν ότι διαστρεβλώνει την πραγματικότητα για να διαπραγματευτεί με τους δικού του όρους.

Η αντιπρόεδρος των ΗΠΑ Κάμαλα Χάρις, ο Γερμανός καγκελάριος Όλαφ Σολτς και ο Γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν συναντήθηκαν στο Μπούργκενστοκ στην προσπάθεια να ενισχύσουν τη διεθνή υποστήριξη για να τελειώσει ο πόλεμος και καταδίκασαν την εισβολή, απορρίπτοντας παράλληλα τις αξιώσεις του Ρώσου προέδρου σε τμήματα της Ουκρανίας ως προϋπόθεση για ειρήνη. Η πρόεδρος της Κομισιόν, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν ξεκαθάρισε ότι η ειρήνη στην Ουκρανία δεν θα επιτευχθεί σε ένα βήμα, θα είναι ένα ταξίδι. Ο εκπρόσωπος του Κρεμλίνου Ντμίτρι Πεσκόφ δήλωσε ότι ο Ρώσος ηγέτης δεν απέκλεισε τις συνομιλίες με την Ουκρανία, αλλά πρόσθεσε ότι θα χρειαστούν εγγυήσεις για να διασφαλιστεί η αξιοπιστία τους και ότι ο Ζελένσκι δεν θα μπορούσε να συμμετάσχει.

Η Ουκρανία χαιρετίζει το ανακοινωθέν της Συνόδου

Ο Ουκρανός πρόεδρος, Βολοντίμιρ Ζελένσκι δήλωσε σήμερα πως οι συμμετέχοντες στη σύνοδο κορυφής συμφώνησαν να συνεχίσουν να εργάζονται σε ειδικές ομάδες στη συνέχεια και πως μόλις ετοιμαστούν «τα σχέδια δράσης για την ειρήνη», θα ανοίξει ο δρόμος για μια δεύτερη σύνοδο κορυφής. «Συμφωνήσαμε να ξεκινήσουμε να εργαζόμαστε σε ειδικές μετά τη σύνοδο ομάδες πάνω σε συγκεκριμένες ιδέες, προτάσεις και αναπτύξεις που μπορούν να αποκαταστήσουν την ασφάλεια σε διάφορες πλευρές» δήλωσε ο Ουκρανός ηγέτης σε κοινή συνέντευξη Τύπου.

«Το κείμενο είναι ισορροπημένο, όλες οι θέσεις αρχών στις οποίες επέμεινε η Ουκρανία έχουν ληφθεί υπόψη», είπε ο Ουκρανός υπουργός Εξωτερικών Ντμίτρο Κουλέμπα στους δημοσιογράφους σχετικά με την τελική ανακοίνωση. «Βέβαια… καταλαβαίνουμε πολύ καλά πως θα έρθει κάποια στιγμή που θα είναι απαραίτητο να μιλήσουμε στη Ρωσία», είπε. «Όμως η θέση μας είναι πολύ ξεκάθαρη: Δεν θα επιτρέψουμε στη Ρωσία να μιλάει τη γλώσσα των τελεσιγράφων όπως κάνει τώρα».

Το τελικό ανακοινωθέν για την Ουκρανία

Ακολουθούν τα κύρια σημεία του τελικού ανακοινωθέντος:

Η Ρωσία θεωρείται υπεύθυνη ότι άρχισε αυτό τον πόλεμο εναντίον της Ουκρανίας το Φεβρουάριο 2022 και το τελικό έγγραφο της συνόδου κορυφής αναφέρεται στις καταστροφικές συνέπειες της σύγκρουσης και καλεί για τη «συνολική» διευθέτησή της.

«Ο πόλεμος της Ρωσικής Ομοσπονδίας εναντίον της Ουκρανίας, που βρίσκεται σε εξέλιξη, συνεχίζει να προκαλεί βάσανα στους ανθρώπους και καταστροφές σε μεγάλη κλίμακα, ενώ δημιουργεί επίσης κινδύνους και κρίσεις με παγκόσμιο αντίκτυπο», αναφέρεται στο ανακοινωθέν.

Οι υπογράφουσες χώρες δηλώνουν ότι «επαναλαμβάνουν την υποστήριξή τους στις αρχές της κυριαρχίας, της ανεξαρτησίας και της εδαφικής ακεραιότητας όλων των κρατών, περιλαμβανομένης της Ουκρανίας, μέσα στα διεθνώς αναγνωρισμένα σύνορά τους».

Η Ρωσία ελέγχει αυτή τη στιγμή σχεδόν 20% του ουκρανικού εδάφους, περιλαμβανομένης της Κριμαίας την οποία προσάρτησε το 2014.

Το έγγραφο περιλαμβάνει επίσης έκκληση για πλήρη ανταλλαγή αιχμαλώτων πολέμου και για την επιστροφή στην Ουκρανία χιλιάδων παιδιών που μεταφέρθηκαν στη Ρωσία και τα εδάφη που αυτή ελέγχει.

Το Κίεβο έχει κατηγορήσει τη Μόσχα ότι έχει απαγάγει σχεδόν 20.000 παιδιά από την αρχή της εισβολής της. Το Κρεμλίνο υποστηρίζει ότι τα μετέφερε για να τα προστατεύσει.

«Όλοι οι αιχμάλωτοι πολέμου πρέπει να απελευθερωθούν μέσω μιας πλήρους ανταλλαγής», αναφέρεται στο τελικό ανακοινωθέν.

«Όλα τα παιδιά της Ουκρανίας, που απελάθηκαν και μεταφέρθηκαν παρανόμως, και όλοι οι άλλοι ουκρανοί άμαχοι, που συνελήφθησαν παρανόμως, πρέπει να σταλούν πίσω στην Ουκρανία», προστίθεται.

Η σύνοδος κορυφής ζητεί να τεθεί υπό τον «πλήρη και κυρίαρχο» έλεγχο της Ουκρανίας ο πυρηνικός σταθμός της Ζαπορίζια, ο μεγαλύτερος στην Ευρώπη, που βρίσκεται αυτή τη στιγμή υπό ρωσικό έλεγχο.

Ο Διεθνής Οργανισμός Ατομικής Ενέργειας έχει επανειλημμένα προειδοποιήσει για τον κίνδυνο ενός μείζονος πυρηνικού ατυχήματος αφότου οι ρώσοι στρατιωτικοί κατέλαβαν αυτό το σταθμό στην αρχή του πολέμου.

«Οι ουκρανικοί πυρηνικοί σταθμοί και εγκαταστάσεις, περιλαμβανομένου του πυρηνικού σταθμού της Ζαπορίζια, πρέπει να λειτουργούν με τρόπο ασφαλή υπό τον πλήρη έλεγχο της Ουκρανίας», αναφέρεται στο τελικό ανακοινωθέν.

Οι υπογράφουσες χώρες εξέφρασαν επίσης την ανησυχία τους όσον αφορά το ενδεχόμενο προσφυγής στα πυρηνικά όπλα.

«Κάθε απειλή προσφυγής και κάθε προσφυγή στα πυρηνικά όπλα μέσα στο πλαίσιο του πολέμου που βρίσκεται σε εξέλιξη εναντίον της Ουκρανίας είναι απαράδεκτες», αναφέρεται στο κείμενο.

«Η επισιτιστική ασφάλεια δεν πρέπει σε καμιά περίπτωση να χρησιμοποιείται σαν όπλο. Τα ουκρανικά αγροτικά προϊόντα πρέπει να παραδίδονται ελεύθερα και με ασφάλεια στις ενδιαφερόμενες τρίτες χώρες», αναφέρεται στο έγγραφο.

Η Ουκρανία είναι ένας από τους κύριους εξαγωγούς σιτηρών στον κόσμο, όμως η ρωσική εισβολή έχει εμποδίσει τις εξαγωγές της μέσω της Μαύρης Θάλασσας, η οποία έχει γίνει πολεμική ζώνη.

«Έχουν ουσιώδη σημασία η ελεύθερη εμπορική ναυσιπλοΐα, πλήρης και ασφαλής, όπως και η πρόσβαση στα λιμάνια της Μαύρης Θάλασσας και της Θάλασσας του Αζόφ», αναφέρεται.

«Οι επιθέσεις σε εμπορικά πλοία μέσα στα λιμάνια και κατά τον πλου τους, καθώς και εναντίον πολιτικών λιμανιών και των υποδομών τους, είναι απαράδεκτες», προστίθεται επίσης στη διακήρυξη.

Στο έγγραφο αναφέρεται επίσης πως μελλοντικές διαπραγματεύσεις για ένα ειρηνευτικό σχέδιο πρέπει να περιλαμβάνουν τη Ρωσία.

«Έχουμε την πεποίθηση ότι, για να φθάσουμε στην ειρήνη, χρειάζονται η συμμετοχή και ο διάλογος όλων των μερών», αναφέρουν οι υπογράφουσες χώρες.

Οι συμμετέχοντες στη σύνοδο κορυφής «αποφάσισαν να αναλάβουν στο μέλλον συγκεκριμένα διαβήματα στους προαναφερθέντες τομείς, με τη συμμετοχή εκπροσώπων όλων των μερών».