Σαύρα δύτης έχει δική της, ενσωματωμένη φιάλη οξυγόνου
Πώς λειτουργεί ο μηχανισμός
Σε ένα τροπικό δάσος της Κόστα Ρίκα, μια μικρή, ημιυδρόβια ανόλη, ένα είδος σαύρας με την επιστημονική ονομασία Anolis aquaticus, πηδάει σε ένα ρυάκι, αλλά δεν ξαναβγαίνει μετά από λίγο στην επιφάνεια για να πάρει αέρα. Αντίθετα, αναπνέει σαν δύτης που χρησιμοποιεί φιάλη οξυγόνου, με μια μικρή φυσαλίδα αέρα στο κεφάλι της να διαστέλλεται σαν μπαλόνι και στη συνέχεια να συρρικνώνεται. Η χρήση αυτής της φυσαλίδας βοηθάει τις ανόλες να παρατείνουν την παραμονή τους κάτω από το νερό, σύμφωνα με την Δρ. Lindsay Swierk, επίκουρη καθηγήτρια βιολογικών επιστημών στο Πανεπιστήμιο Μπίνγκαμτον της Νέας Υόρκης. Πλάνα που τράβηξε πρόσφατα η Swierk από βυθισμένες ανόλες εντυπωσιάζουν με τις φυσαλίδες που διογκώνονται και ξεφουσκώνουν στα κεφάλια τους. Αυτή η τεχνική τις βοηθά να κρύβονται από τους θηρευτές στην ξηρά, σημειώνει η Swierk σε μελέτη που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Biology Letters. Η Swierk διαπίστωσε ότι ο σχηματισμός φυσαλίδων επηρέαζε άμεσα το πόση ώρα μπορούσε να παραμείνει μια ανόλη κάτω από το νερό. Κατά τη διάρκεια των πειραμάτων της, οι ανόλες που ανέπνεαν κανονικά με τις φυσαλίδες τους παρέμειναν κάτω από την επιφάνεια για 3 ½ λεπτά κατά μέσο όρο, φουσκώνοντας έξι φυσσαλίδες ανά λεπτό.
Μια άλλη ομάδα από ανόλες, που εμποδίζονταν να σχηματίζουν φυσαλίδες αέρα – μέσω της εφαρμογής ενός μαλακτικού σε μέρη του κεφαλιού τους – παρήγαγαν πολύ μικρότερες φυσαλίδες και βγήκαν από το νερό 67 δευτερόλεπτα νωρίτερα. Οι ανόλες δεν τρέχουν γρήγορα και βασίζονται κυρίως στο καμουφλάζ για να κρύβονται από θηρευτές όπως πουλιά, φίδια, θηλαστικά και άλλες σαύρες. Και όταν το καμουφλάζ αποτυγχάνει, μπαίνουν στο νερό περιμένοντας να απομακρυνθεί η απειλή, δήλωσε η Swierk.
Πώς λειτουργεί ο μηχανισμός
Ο ακριβής μηχανισμός της αναπνοής της ανόλης με φυσαλίδες είναι κάτι που η Swierk ελπίζει να βρει μέσω της συνεργασίας της με άλλες ερευνητικές ομάδες. Ένα μέρος του γρίφου είναι αν το σχήμα του κεφαλιού των ανόλων ή οι μικροσκοπικές δομές στα λέπια τους επηρεάζουν τον όγκο του αέρα που γεμίζει τις φυσαλίδες τους. Ένα ακόμη ερώτημα είναι το πώς οι ανόλες αποθηκεύουν και κυκλοφορούν το οξυγόνο ενώ βρίσκονται κάτω από το νερό. «Απ’ όσο γνωρίζουμε αυτή τη στιγμή, το οξυγόνο που χρησιμοποιεί η σαύρα, το παίρνει μαζί της κάτω από το νερό», δήλωσε η Swierk. Αυτό το οξυγόνο μπορεί να αποθηκεύεται στους πνεύμονές της, σε άλλα μέρη του αναπνευστικού συστήματος ή σε θύλακες αέρα που προσκολλώνται στο δέρμα της, οι οποίοι στη συνέχεια ενσωματώνονται στη φυσαλίδα του κεφαλιού. Το οξυγόνο μπορεί επίσης να διαχέεται στη φυσαλίδα από το νερό, «αλλά αυτό δεν το γνωρίζουμε με βεβαιότητα», πρόσθεσε η Swierk. «Ακόμα εργαζόμαστε πάνω σε αυτό».
