Σαν σήμερα 23 Απριλίου: 27 χρόνια από τον θάνατο του Κωνσταντίνου Καραμανλή

Στις 23 Απριλίου 1998, η Ελλάδα αποχαιρέτισε έναν από τους σημαντικότερους πολιτικούς της φυσιογνωμίες: τον Κωνσταντίνο Καραμανλή. Πέρασαν 27 χρόνια από τότε που ο θεμελιωτής της σύγχρονης ελληνικής Δημοκρατίας πέρασε στην αιωνιότητα, κλείνοντας έναν πολιτικό κύκλο που διήρκεσε έξι δεκαετίες. Η διαδρομή του, από τις Σέρρες μέχρι την Προεδρία της Δημοκρατίας, καθόρισε όσο λίγες το μέλλον του ελληνικού κράτους. Γεννημένος στις 8 Μαρτίου 1907 στην Πρώτη Σερρών, τότε υπό οθωμανική κυριαρχία, γιος ενός εθνικά δραστήριου δασκάλου, ο Καραμανλής ανέβηκε τα σκαλοπάτια της πολιτικής με αποφασιστικότητα και επιμονή. Από τη νομική του καριέρα στις Σέρρες μέχρι την πρώτη εκλογή του το 1935 και την είσοδό του στο Υπουργικό Συμβούλιο τη δεκαετία του 1950, η πολιτική του στόφα δεν άργησε να φανεί.

Αναλαμβάνοντας την πρωθυπουργία το 1955, ίδρυσε την ΕΡΕ και ξεκίνησε μια νέα εποχή. Για πρώτη φορά, η μεταπολεμική Ελλάδα απέκτησε σταθερή κυβερνητική ηγεσία και αναπτυξιακή στρατηγική. Τα μεγάλα έργα υποδομής, η ενίσχυση της γεωργίας, οι αυξημένες επενδύσεις και η χαμηλή ανεργία αποτέλεσαν τον πυλώνα της οκταετούς διακυβέρνησής του (1955–1963). Παράλληλα, εστίασε στην ενίσχυση της κοινωνικής πρόνοιας: η ίδρυση του ΟΓΑ, η θεσμοθέτηση του ΠΡΟ-ΠΟ, η ενίσχυση της εκπαίδευσης και η εδραίωση του αθλητισμού ήταν μερικές μόνο από τις κοινωνικές μεταρρυθμίσεις που φέρουν την υπογραφή του. Η μεγαλύτερη στρατηγική του τομή ήταν η στροφή προς την Ευρώπη. Πίστευε στη γεωπολιτική και πολιτιστική ταύτιση της Ελλάδας με τη Δύση. Η συμφωνία σύνδεσης της χώρας με την ΕΟΚ το 1961 ήταν δικό του επίτευγμα, και έθεσε τις βάσεις για την ένταξη της Ελλάδας ως πλήρες μέλος δύο δεκαετίες αργότερα. Ωστόσο, οι σκιές της δολοφονίας Λαμπράκη, ο ανένδοτος αγώνας του Παπανδρέου και η σύγκρουση με τα Ανάκτορα, οδήγησαν στην παραίτησή του το 1963. Απογοητευμένος και υπό πίεση, έφυγε για το Παρίσι με το όνομα «Τριανταφυλλίδης».

Η επιστροφή και η Μεταπολίτευση

Μετά την κατάρρευση της χούντας, το 1974, ο Καραμανλής επανήλθε ως εθνική ανάγκη. Μέσα σε λίγες ημέρες αποκατέστησε τη δημοκρατία, νομιμοποίησε το ΚΚΕ, διενήργησε εκλογές και δημοψήφισμα για το πολίτευμα, βάζοντας τα θεμέλια της Γ’ Ελληνικής Δημοκρατίας. Η ίδρυση της Νέας Δημοκρατίας και η νίκη στις εκλογές του 1974 και 1977 του επέτρεψαν να χαράξει πολιτική με συναινετικό χαρακτήρα και θεσμική σοβαρότητα. Υπό την ηγεσία του, ψηφίστηκε το προοδευτικό Σύνταγμα του 1975 και καθιερώθηκε η δημοτική γλώσσα στο Δημόσιο. Παρά την παγκόσμια ενεργειακή κρίση, η οικονομία κρατήθηκε όρθια, ενώ η αποχώρηση της Ελλάδας από το στρατιωτικό σκέλος του ΝΑΤΟ ανέδειξε τη στρατηγική του ανεξαρτησία.

Το 1980, εγκατέλειψε την πρωθυπουργία, αφού είχε εξασφαλίσει την υπογραφή της συμφωνίας ένταξης στην ΕΟΚ. Διετέλεσε Πρόεδρος της Δημοκρατίας για δύο θητείες (1980–1985 και 1990–1995), με τρόπο που ενσάρκωνε τον θεσμικό εγγυητή της Δημοκρατίας. Η στάση του απέναντι στις πολιτικές εντάσεις και η συνεισφορά του στη σταθερότητα του πολιτικού συστήματος σφράγισαν την παρουσία του στο ανώτατο αξίωμα. Ο Κωνσταντίνος Καραμανλής πέθανε στις 23 Απριλίου 1998, χωρίς να έχει αποκτήσει παιδιά. Όμως άφησε πίσω του μια βαριά πολιτική παρακαταθήκη. Το όνομά του παραμένει συνυφασμένο με την πολιτική ομαλότητα, τη θεσμική σοβαρότητα και τη στρατηγική ευθυκρισία. Αντιπροσώπευσε τον πολιτικό που πέρασε μέσα από θύελλες και συγκρούσεις, για να παραδώσει στην Ελλάδα τη σταθερότητα, τη δημοκρατία και την ευρωπαϊκή της ταυτότητα. Και γι’ αυτό, 27 χρόνια μετά τον θάνατό του, το αποτύπωμά του παραμένει ζωντανό.