Οι ψηφοφόροι σήμερα: Ρευστό πολιτικό τοπίο, χαμηλή εμπιστοσύνη στους θεσμούς

Σε μια περίοδο έντονης πολιτικής και κοινωνικής ρευστότητας, το Eteron – Ινστιτούτο για την Έρευνα και την Κοινωνική Αλλαγή – δημοσίευσε τη νέα μεγάλη έρευνα «Η Ακτινογραφία των Ψηφοφόρων», χαρτογραφώντας τις ιδεολογικές και πολιτικές τάσεις στην Ελλάδα του σήμερα. Η μελέτη, που διεξήχθη σε συνεργασία με την εταιρεία aboutpeople και βασίζεται σε αντιπροσωπευτικό δείγμα 2.574 ατόμων ηλικίας 17 ετών και άνω, προσφέρει πολύτιμα στοιχεία για τη σχέση των πολιτών με την πολιτική, την ιδεολογία και τους θεσμούς, πέρα από εκλογικές συγκυρίες. Την ανάλυση των ευρημάτων υπογράφουν ο καθηγητής Συγκριτικής Πολιτικής του Παντείου Γεράσιμος Μοσχονάς και ο πολιτικός αναλυτής Πέτρος Ιωαννίδης, ενώ ο συντονιστής του project Αντώνης Γαλανόπουλος επιχειρεί μια ευρύτερη αποτίμηση της κρίσης αντιπροσώπευσης και των πολλαπλών κρίσεων του ελληνικού πολιτικού συστήματος.

Ιδεολογικός αυτοπροσδιορισμός και νέες διαιρέσεις

Το 20,9% των πολιτών δηλώνει ότι εκφράζεται περισσότερο από τη σοσιαλδημοκρατία, ωστόσο μόλις το 32,9% θεωρεί σήμερα σημαντική τη διάκριση «Αριστερά – Δεξιά» (πτώση από το 36,1% του 2023). Επιπλέον, το 36% των ερωτώμενων δεν ταυτίζεται ούτε με τον άξονα «συστημικός – αντισυστημικός».

Ενδιαφέρον για την πολιτική, αλλά κρίση εμπιστοσύνης

Παρά την αποστασιοποίηση από τις παραδοσιακές ιδεολογικές ταυτότητες, το 74,7% δηλώνει ότι ενδιαφέρεται αρκετά ή πολύ για την πολιτική. Ταυτόχρονα, όμως, καταγράφεται δραματική πτώση της εμπιστοσύνης προς θεσμούς όπως τα πολιτικά κόμματα και τα ΜΜΕ.

Δυσαρέσκεια για τη δημοκρατία

Παρότι η κοινοβουλευτική δημοκρατία συγκεντρώνει ευρεία αποδοχή (79,3%), το 74,3% δηλώνει δυσαρεστημένο από τον τρόπο που λειτουργεί στην πράξη. Επιπλέον, το 34% θεωρεί ότι ούτε η (κεντρο-)αριστερά ούτε η (κεντρο-)δεξιά μπορούν να διασφαλίσουν ένα καλύτερο μέλλον για τη χώρα.

Αξιακές μετατοπίσεις και κοινωνικά ζητήματα

Η έρευνα καταγράφει ενδιαφέροντα ευρήματα για τα κοινωνικά και πολιτικά ζητήματα της εποχής:

• 63,5% υποστηρίζει μείωση των στρατιωτικών δαπανών.

• 62,1% θεωρεί ότι το κράτος πρέπει να έχει αυξημένο παρεμβατικό ρόλο.

• 37,8% δηλώνει αντίθετο στον γάμο ομόφυλων ζευγαριών.

• 79,6% ζητεί αυστηρότερες ποινές για την παρανομία.

Η θέση της Ελλάδας στον κόσμο:

Παρά τον κριτικό τους λόγο προς το εσωτερικό πολιτικό σύστημα, οι Έλληνες εμφανίζονται σταθερά φιλοευρωπαίοι:

• 69,4% υπέρ της παραμονής στο ευρώ.

• 62,9% αξιολογεί θετικά τη συμμετοχή της χώρας στην Ε.Ε.

Στον πόλεμο Ισραήλ-Παλαιστίνης, το 40,9% δεν στηρίζει καμία πλευρά, ενώ το 35,1% εκφράζει υποστήριξη στους Παλαιστίνιους. Αντίστοιχα, στη σύγκρουση Ρωσίας-Ουκρανίας, το 42,3% τηρεί ουδέτερη στάση, ενώ το 33,1% στηρίζει την Ουκρανία. Η νέα «Ακτινογραφία των Ψηφοφόρων» αποκαλύπτει μια κοινωνία σε αναζήτηση νέων πολιτικών εκφράσεων και αξιακών σημείων αναφοράς. Το ενδιαφέρον για την πολιτική παραμένει ζωντανό, αλλά η εμπιστοσύνη στους θεσμούς κλυδωνίζεται. Η κρίση αντιπροσώπευσης βαθαίνει, ενώ οι ιδεολογικές ταυτότητες αναδομούνται μέσα σε ένα περιβάλλον συνεχών μετατοπίσεων.