Ο βασιλιάς των διαμαντιών: Ποιος είναι ο Μπένι Στάινμετζ που συνελήφθη στο Ελ. Βενιζέλος

Στο Ελευθέριος Βενιζέλος συνελήφθη την Κυριακή κατόπιν αιτήματος των ρουμανικών αρχών, ο Ισραηλινός κροίσος, Μπένι Στάινμετζ, που αποκαλείται και «βασιλιάς των διαμαντιών». Αφέθηκε τελικά ελεύθερος με εγγύηση 5.000 ευρώ και περιοριστικούς όρους.  Δραστηριοποιείται στις βιομηχανίες εξόρυξης, ενέργειας, ακινήτων και εξόρυξης διαμαντιών. Είναι ο πρόεδρος και συνιδρυτής του φιλανθρωπικού τραστ, Agnes & Beny Steinmetz Foundation. Έχει καταδικαστεί για διαφθορές και παράνομες επιχειρηματικές πρακτικές σε πολλές χώρες. Ο Μπένι Στάινμετζ γεννήθηκε το 1956 στη Netanya του Ισραήλ και είναι το τέταρτο παιδί του Rubin Steinmetz, ενός πρωτοπόρου στο εμπόριο διαμαντιών. Σε ηλικία 21 ετών, αφού υπηρέτησε τρία χρόνια στους IDF, ο Στάινμετζ μετανάστευσε από το Ισραήλ στο Βέλγιο, στο διάσημο κέντρο διαμαντιών, την Αμβέρσα. Σήμερα ο Στάινμετζ ζει στο Ισραήλ με τη σύζυγό του Agnes και τα τέσσερα παιδιά τους. Ο Στάινμετζ έχει, επίσης, γαλλική υπηκοότητα και αυτοχαρακτηρίζεται ως «διεθνής Ισραηλινός».

Το 1997, αποφάσισε να ξεφύγει από την Αμβέρσα για να εγκατασταθεί στο Ισραήλ. Το 1988 αγόρασε το πρώτο του και μεγαλύτερο εργοστάσιο διαμαντιών στη Νότια Αφρική. Τα επόμενα χρόνια επέκτεινε τις δραστηριότητές του και σε άλλες αφρικανικές χώρες, όπως η Αγκόλα και η Μποτσουάνα. Ανέπτυξε, επίσης, άλλες επιχειρηματικές δραστηριότητες όπως η εξόρυξη, οι αγορές ακινήτων και κεφαλαίων. Ο όμιλος δραστηριοποιείται σε περισσότερες από 25 χώρες. Ο Στάινμετζ κατέχει συμβουλευτικό ρόλο στο Διοικητικό Συμβούλιο του Beny Steinmetz Group Resources (BSGR). Η BSGR είναι μια εταιρεία φυσικών πόρων που δραστηριοποιείται στους τομείς του πετρελαίου και του φυσικού αερίου, της εξόρυξης, του μετάλλου και της ενέργειας με έδρα το νησί Guernsey. Ο Στάινμετζ και ο δισεκατομμυριούχος Τζορτζ Σόρος, κάποτε επιχειρηματικοί εταίροι, χώρισαν την εταιρεία τη δεκαετία του 1990 λόγω μιας ρωσικής επιχειρηματικής συμφωνίας που χάλασε.

Η Koidu Holdings, η οποία στο παρελθόν λειτουργούσε ως κοινοπραξία, ανήκει εξ ολοκλήρου στην εταιρεία BSGR από το 2007. Το 1997, ίδρυσε τη STI Ventures NV, μια εταιρεία επιχειρηματικών κεφαλαίων που επενδύει σε νεοσύστατες εταιρείες στο Ισραήλ. Το 1999, ήταν ο ιδιοκτήτης του Tucows. Το 2007, ο Στάινμετζ «αναγκάστηκε να εγκαταλείψει τα σχέδια για πώληση μετοχών 580 εκατομμυρίων δολαρίων στο Λονδίνο για τη Cunico Resources». Μια πλέον ανενεργή εταιρεία, της οποίας ήταν ιδρυτής και μέτοχος, η Nikanor plc, εισηγμένη στο Λονδίνο, εξαγοράστηκε από την Katanga Mining το 2008. Μέσω της εταιρείας του που ονομάζεται Scorpio, κατέχει ακίνητη περιουσία στο Καζακστάν, τη Ρωσία και την Ανατολική Ευρώπη.

Τον Μάρτιο του 2014, η ελβετική εφημερίδα Le Temps ανέφερε ότι ο Μπένι Στάινμετζ είχε πουλήσει μετοχές του Steinmetz Diamond Group (SDG) στον αδελφό του Daniel. Τον Μάρτιο του 2015, η BSG Capital κατείχε μερίδιο 16% της Gabriel Resources. Από τον Μάρτιο του 2015 η BSG Capital, θυγατρική της BSGR, κατείχε μερίδιο 16% στην Gabriel Resources Ltd. Τον Ιούνιο του 2016, αναφέρθηκε ότι η BSGR είχε εκχωρήσει τις περισσότερες από τις συμμετοχές της στη Cunico Resourcesυπέρ της International Mineral Resources , με την οποία είχε την ιδιοκτησία της FENI Industries σε κοινοπραξία. Μέχρι το 2017, ο Μπένι Στάινμετζ φέρεται να κατείχε τη Cunico Resources που δραστηριοποιείται στη Βόρεια Μακεδονία και το Κοσσυφοπέδιο, καθώς και την Gabriel Resources με έδρα τον Καναδά, μια εταιρεία εξόρυξης χρυσού που επιδιώκει (μέχρι στιγμής ανεπιτυχώς) να ανοίξει ξανά ένα ορυχείο στη Ρουμανία.

Το σκοτεινό παρελθόν

Το 2017 η Cunico Resources, η οποία βασιζόταν στην Ολλανδία, ζήτησε διαιτησία με τη Βόρεια Μακεδονία στο Διεθνές Κέντρο Επίλυσης Επενδυτικών Διαφορών σχετικά με την ιδιοκτησία της FENI Industries στο Kavadarci. Η διαιτησία “Απαιτήσεις που προέκυψαν από την εικαζόμενη παρέμβαση της κυβέρνησης στη σχεδιαζόμενη πώληση της FENI Industries από τον ενάγοντα, η οποία φέρεται να οδήγησε στην κίνηση διαδικασίας πτώχευσης κατά της FENI” αργότερα διακόπηκε και η FENI πωλήθηκε στην EuroNickel Industries. Στις 14 Αυγούστου 2017, ο Μπένι Στάινμετζ συνελήφθη στο πλαίσιο κοινής έρευνας από Ισραηλινούς και Ελβετούς αξιωματούχους κατά της διαφθοράς για καταγγελίες για απάτη, παραβίαση εμπιστοσύνης, δωροδοκία, παρεμπόδιση της δικαιοσύνης και ψευδή καταχώριση εταιρικών εγγράφων με προφανή σκοπό ξέπλυμα χρήματος. Αφέθηκε ελεύθερος σε κατ’ οίκον περιορισμό στις 17 Αυγούστου 2017. Την άνοιξη του 2018, το BSGR προχώρησε σε καθεστώς έκτακτης διαχείρισης(voluntary receivership) «εν όψει των ισχυρισμών δωροδοκίας».

Τον Ιούνιο του 2019, δύο μήνες αφότου έχασε στο Διεθνές Δικαστήριο Διαιτησίας του Λονδίνου (London Court of International Arbitration) μια διαιτησία 2 δισεκατομμυρίων δολαρίων κατά της Vale, η BSGR ζήτησε προστασία από πτώχευση στις ΗΠΑ Εκείνη την εποχή, η BSGR μήνυσε τον Σόρος, ισχυριζόμενος μια εκστρατεία δυσφήμισης που κόστισε στην εταιρεία τα δικαιώματά της στη Simandou και τουλάχιστον 10 δισεκατομμύρια δολάρια». Τον Νοέμβριο του 2019 το Forbes υπολόγισε την περιουσία του σε 1,1 δισεκατομμύρια δολάρια. Τον Ιανουάριο του 2021, ο Μπένι Στάινμετζ  κρίθηκε ένοχος σε ελβετικό δικαστήριο για δωροδοκία ανώτερων ξένων δημοσίων αξιωματούχων και για απάτη και πλαστογραφία εταιρικών εγγράφων. Αυτό αφορούσε τη χορήγηση δικαιωμάτων σε ορυχείο σιδηρομεταλλεύματος στη Γουινέα. Καταδικάστηκε σε 5 χρόνια φυλάκιση και πρόστιμο 50 εκατομμυρίων ελβετικών φράγκων σχετικά με την υπόθεση SimanduΈχασε την έφεσή του για κατηγορίες διαφθοράς το 2023. Στις 14 Φεβρουαρίου 2022, η βραζιλιάνικη εταιρεία εξόρυξης Vale SA απέσυρε αξίωση 1,2 δισεκατομμυρίων δολαρίων κατά ιδιωτών και οντοτήτων που συνδέονται με τον Μπένι Στάινμετζ.

Μια σειρά από πολύκροτες δικαστικές διαμάχες

Η Γουινέα και το κοίτασμα της Simandou

Το 2013 ο Μπένι Στάινμετζ κατηγορήθηκε ψευδώς από τη γαλλική εφημερίδα Le Canard Enchainé ότι προσέλαβε Γάλλους, Ισραηλινούς και Νοτιοαφρικανούς μισθοφόρους για να ανατρέψουν την κυβέρνηση της Γουινέας . Ο Μπένι Στάινμετζ μήνυσε την εφημερίδα για συκοφαντική δυσφήμιση. Τον Σεπτέμβριο του 2018, επειδή η εφημερίδα δεν μπορούσε να αποδείξει την αυθεντικότητα των πηγών, ισχυρίστηκε ότι επικαλέστηκε (τη CIA και το γαλλικό αντίστοιχο), το γαλλικό εφετείο έκρινε ότι η εφημερίδα δυσφήμησε τον Στάινμετζ και την εταιρεία του. Η εφημερίδα και ο δημοσιογράφος πίσω από το άρθρο έπρεπε να πληρώσουν συνολικά 50.000 ευρώ και να δημοσιεύσουν διορθώσεις στην Canard Enchainé καθώς και σε τρεις άλλες μεγάλες εφημερίδες. Ο Στάινμετζ είχε εμπλακεί σε μακροχρόνια διαμάχη με την κυβέρνηση της Δημοκρατίας της Γουινέας σχετικά με την ανάπτυξη των Simandou Blocks 1 & 2, μέρος ενός από τα μεγαλύτερα κοιτάσματα σιδηρομεταλλεύματος στον κόσμο. Τον Δεκέμβριο του 2008, μια τριετής άδεια εξερεύνησης για αναζήτηση σιδηρομεταλλεύματος στο Simandou δόθηκε στην BSGR Guinea, αφού η κυβέρνηση του Guits έδωσε άδεια εξόρυξης για το μισό του βόρειου Simandou στον Στάινμετζ για 160 εκατομμύρια δολάρια. Στη συνέχεια, ο Στάινμετζ πούλησε σύντομα μερίδιο 51% στη Vale για 2,5 δισεκατομμύρια δολάρια.

Το Υπουργείο Δικαιοσύνης των ΗΠΑ και το FBI ερεύνησαν την απόκτηση από την BSGR των δικαιωμάτων εξόρυξης των μισών κοιτασμάτων σιδηρομεταλλεύματος στη Simandou , λόγω αθέμιτων ανησυχιών.  H BSGR αρνήθηκε αυτούς τους ισχυρισμούς και σε μια συνέντευξη στο New Yorker, ο Στάινμετζ είπε: «Είμαστε τα θύματα. Έχουμε κάνει μόνο καλά πράγματα για τη Γουινέα, και αυτό που παίρνουμε είναι ένα φτύσιμο στο πρόσωπο» Τον Απρίλιο του 2014 η κυβέρνηση της Γουινέας κατηγόρησε την BSGR ότι απέκτησε τα δικαιώματα εξόρυξης Simandou δωροδοκώντας τη σύζυγο του τότε προέδρου Lansana Conté το 2008 και ότι τα δικαιώματα θα αφαιρούνταν από την BSGR και τον συνεργάτη της Vale SA.  Τον Σεπτέμβριο του 2014 η BSGR ξεκίνησε μια διεθνή διαδικασία διαιτησίας κατά της Δημοκρατίας της Γουινέας στο Διεθνές Κέντρο Επίλυσης Επενδυτικών Διαφορών , αμφισβητώντας την απόφαση της κυβέρνησης να ανακαλέσει τα εξορυκτικά της δικαιώματα.  Τον Φεβρουάριο του 2019, η BSGR μαζί με τον Πρόεδρο της Γουινέας Alpha Condé συμφώνησαν να αποσύρουν την εκκρεμή υπόθεση διαιτησίας και όλους τους ισχυρισμούς για αδικήματα. Ως μέρος της συμφωνίας, η BSGR θα παραιτηθεί από τα δικαιώματά της στη Simandou και θα διατηρήσει το ενδιαφέρον της στο κοίτασμα Zogota που θα αναπτυχθεί από τον επικεφαλής της Niron Metals, Mick Davis.

Στη συνέχεια, η Rio Tinto κατέθεσε μήνυση κατά των Στάινμετζ, BSGR και Vale ισχυριζόμενη ότι είχαν επινοήσει ένα σχέδιο RICO για να κλέψουν “πολύτιμα δικαιώματα εξόρυξης” που κατείχε η Rio Tinto.  Ο Στάινμετζ προσέλαβε στη συνέχεια τον πρώην διευθυντή του FBI Louis Freeh , τον δικηγόρο υπεράσπισης Alan Dershowitz και τη δικηγορική εταιρεία Skadden, Arps, Slate, Meagher & Flom , ως μέρος της ομάδας υπεράσπισης του. Τον Νοέμβριο του 2015, η αγωγή του Rio Tinto RICO κατά της BSGR απορρίφθηκε, με τον περιφερειακό δικαστή των ΗΠΑ, Richard Berman να αποφάνθηκε ότι το Rio υπερέβη το όριο παραγραφής κατά την υποβολή της αξίωσής του κατά της BSGR το 2014 και ότι η εταιρεία απέτυχε να εντοπίσει μοτίβο δραστηριότητας εκβιασμού από τους κατηγορούμενους.  Στα μέσα Νοεμβρίου 2016, ο Alan Davies, επικεφαλής του τμήματος Rio Tinto που είναι υπεύθυνος για τον Simandou, τέθηκε σε διαθεσιμότητα λόγω έρευνας για τη νομιμότητα της πληρωμής του Rio Tinto στον Francois de Combert, πρώην διευθύνοντα σύμβουλο της Lazard και προσωπικό σύμβουλο του προέδρου της Γουινέας.  Την 1η Δεκεμβρίου 2016, το France 24 μετέδωσε ηχογραφήσεις από το 2012 που ισχυρίστηκε ότι ήταν συνομιλίες μεταξύ του Francois de Combret και ανώνυμων ατόμων που συμμετείχαν σε διαπραγματεύσεις για το μέλλον του κοιτάσματος στη Simandou.

Τον Δεκέμβριο του 2016, ο Στάινμετζ συνελήφθη ως ύποπτος για ξέπλυμα χρήματος και δωροδοκία μετά από έρευνα που διεξήχθη από τις αρχές του Ισραήλ, των ΗΠΑ, της Ελβετίας και της Γουινέας σε συντονισμό με τον ΟΟΣΑ .  Τέθηκε σε κατ’ οίκον περιορισμό στο Ισραήλ στις 19 Δεκεμβρίου 2016, λόγω των κατηγοριών ότι πλήρωσε δεκάδες εκατομμύρια δολάρια σε ανώτερους δημόσιους αξιωματούχους στη Γουινέα για να προωθήσει τις επιχειρήσεις του, ειδικά σε σχέση με την αγορά του κοιτάσματος στη Simandou από την BSGR.  Ο Στάινμετζ απελευθερώθηκε χωρίς χρέωση τον επόμενο μήνα.  Τον Απρίλιο του 2017, η BSGR κατέθεσε μήνυση κατά του Αμερικανού δισεκατομμυριούχου Τζορτζ Σόρος στο ομοσπονδιακό δικαστήριο των ΗΠΑ στη Νέα Υόρκη, υποστηρίζοντας ότι είχε εμπλακεί σε μια μακρά προσπάθεια να δυσφημήσει την εταιρεία και να σαμποτάρει τις δραστηριότητές στη Simandou και σε όλο τον κόσμο. Το 2021, ο Στάινμετζ καταδικάστηκε από δικαστήριο της Γενεύης για δωροδοκία και πλαστογραφία εγγράφων για να αποκτήσει δικαιώματα εξόρυξης στη Γουινέα και καταδικάστηκε σε πέντε χρόνια φυλάκιση και πρόστιμο 50 εκατομμυρίων δολαρίων. Η καταδίκη επικυρώθηκε στην έφεση σε απόφαση της 28ης Μαρτίου 2023.

Ελβετία

Στις 22 Ιανουαρίου 2021, ο Στάινμετζ κρίθηκε ένοχος στη Γενεύη για διαφθορά που σχετίζεται με δωροδοκίες που καταβλήθηκαν στη Γουινέα. Καταδικάστηκε σε πέντε χρόνια φυλάκιση και υποχρεώθηκε να πληρώσει πρόστιμο 50 εκατομμυρίων ελβετικών φράγκων. Το 2023, ένα ελβετικό δικαστήριο επικύρωσε την καταδίκη για δωροδοκία.

Ρουμανία

Στις 10 Μαρτίου 2016, ο Steinmetz κατηγορήθηκε ερήμην από την Εθνική Διεύθυνση Καταπολέμησης της Διαφθοράς της Ρουμανίας, με την κατηγορία της παράνομης ανάκτησης της κληρονομιάς του Paul-Philippe Hohenzollern. Άλλοι δύο Ισραηλινοί και αυτός δικάζονταν «σε αρκετές υποθέσεις που αφορούσαν υψηλόβαθμους αξιωματούχους στη Ρουμανία». Τον Φεβρουάριο του 2018, δικαστήριο στη Ρουμανία απέρριψε το αίτημα για έκδοση εντάλματος σύλληψής του. Δικαστήριο της Αθήνας απέρριψε αίτημα έκδοσης των ρουμανικών αρχών τον Μάρτιο του 2022, κρίνοντας ότι παραβιάστηκε το δικαίωμα του Steinmetz για δίκαιη δίκη στη Ρουμανία και ότι διατρέχει πραγματικό κίνδυνο απάνθρωπης και ταπεινωτικής μεταχείρισης εάν εκδοθεί. Η απόφαση επιβεβαιώθηκε μετά από έφεση.

Panama Papers

Ο Μπένι Στάινμετζ κατονομάστηκε σε 282 έγγραφα στη διαρροή των Panama Papers. Αυτό περιλάμβανε αποκαλύψεις γύρω από τη διαφθορά και τις ακατάλληλες επιχειρηματικές συναλλαγές στη Σιέρα Λεόνε, η Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό, καθώς και περαιτέρω λεπτομέρειες σχετικά με τις δραστηριότητες στη Γουινέα .