Ηλιακός θερμοσίφωνας οφέλη: Γιατί είναι καλό για τον καταναλωτή

Η εγκατάσταση και η ευρύτερη διάδοση των ηλιακών θερμοσίφωνων στην Ελλάδα αποτελεί μια εξαιρετική ευκαιρία για την ενίσχυση της ενεργειακής αυτάρκειας της χώρας, τη μείωση του περιβαλλοντικού αποτυπώματος και τη βελτίωση της οικονομίας. Οι ηλιακοί θερμοσίφωνες δεν αποτελούν απλώς μια περιβαλλοντικά φιλική επιλογή, αλλά μια ολοκληρωμένη λύση που συνδυάζει οικονομικά, ενεργειακά και κοινωνικά οφέλη, όπως αποδεικνύεται από τα αποτελέσματα μελέτης του ΙΟΒΕ. Οι ηλιακοί θερμοσίφωνες συμβάλλουν ουσιαστικά στη μείωση της ενεργειακής κατανάλωσης. Εκτιμάται ότι, σε ετήσια βάση, εξοικονομούνται 4,9 έως 6,1 εκατομμύρια βαρέλια ισοδύναμου πετρελαίου, μειώνοντας έτσι την ανάγκη για εισαγωγές καυσίμων. Αυτή η εξοικονόμηση δεν είναι μόνο οικονομικά επωφελής αλλά και κρίσιμη για τη μείωση της εξάρτησης της χώρας από εξωτερικές πηγές ενέργειας. Επιπλέον, η υποκατάσταση συμβατικών πηγών ενέργειας με ηλιακή ενέργεια περιορίζει τις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα (CO2), συμβάλλοντας στην αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής.

Περιβαλλοντικά Οφέλη

Η χρήση ηλιακών θερμοσίφωνων οδηγεί στην αποφυγή εκπομπών που αντιστοιχούν σε 2,1 έως 2,8 εκατομμύρια τόνους CO2 κάθε χρόνο. Με τις τρέχουσες τιμές δικαιωμάτων εκπομπής (περίπου 70 € ανά τόνο), το οικονομικό όφελος από αυτήν τη μείωση υπολογίζεται από 148 έως 197 εκατομμύρια ευρώ ετησίως. Αυτά τα στοιχεία αποδεικνύουν ότι οι ηλιακοί θερμοσίφωνες δεν είναι μόνο μια πράσινη επιλογή αλλά και μια επένδυση με μακροπρόθεσμα οικονομικά οφέλη.

Η ευρύτερη διάδοση των ηλιακών θερμοσίφωνων έχει σημαντική θετική επίδραση στο ΑΕΠ και την απασχόληση. Το 2023, η συνολική συμβολή του κλάδου κατασκευής, πώλησης και εγκατάστασης ηλιακών θερμοσίφωνων στο ΑΕΠ της χώρας έφτασε τα 351 εκατομμύρια ευρώ. Για κάθε ευρώ που παράγεται στον κλάδο, το ΑΕΠ αυξάνεται κατά ένα επιπλέον ευρώ. Επιπλέον, περίπου το 62% της συνολικής παραγωγής συλλεκτών στην Ελλάδα εξάγεται, ενισχύοντας τη θέση της χώρας στον διεθνή ανταγωνισμό.

Η μελέτη του ΙΟΒΕ εξετάζει τρία διαφορετικά σενάρια για την ανάπτυξη της αγοράς ηλιακών θερμοσίφωνων:

Σενάριο Βάσης: Οι εγκαταστάσεις περιορίζονται στην αντικατάσταση παλαιών συστημάτων, διατηρώντας την αγορά σταθερή.

Σενάριο Εφαρμογής Κινήτρων: Περιλαμβάνει την εισαγωγή οικονομικών ενισχύσεων, όπως επιδοτήσεις ύψους 500 ευρώ ανά σύστημα. Το κόστος των επιδοτήσεων εκτιμάται σε 20 εκατομμύρια ευρώ ετησίως, ενώ το καθαρό δημοσιονομικό αποτέλεσμα είναι θετικό, φτάνοντας τα 0,4 εκατομμύρια ευρώ ετησίως.

Σενάριο Ενισχυμένων Κινήτρων: Περιλαμβάνει ειδικά προγράμματα, όπως το «Αλλάζω Θερμοσίφωνα» που εφαρμόστηκε το 2023, με επιδοτήσεις που φτάνουν τα 42 εκατομμύρια ευρώ ετησίως. Και σε αυτό το σενάριο, το καθαρό δημοσιονομικό αποτέλεσμα είναι θετικό, φτάνοντας τα 0,8 εκατομμύρια ευρώ ετησίως.

Φορολογικές Ελαφρύνσεις

Η μείωση ή κατάργηση του ΦΠΑ στα ηλιακά θερμικά συστήματα αποτελεί μια ακόμη στρατηγική ενίσχυσης της αγοράς. Με τη μείωση του ΦΠΑ στο 6%, οι τιμές θα μειώνονταν κατά 14,5%, ενώ η πλήρης κατάργηση του φόρου θα οδηγούσε σε μείωση 19,4%. Αν και αυτή η επιλογή θα μείωνε τα δημόσια έσοδα κατά 8,7 έως 16,8 εκατομμύρια ευρώ ετησίως, θα είχε σημαντική θετική επίδραση στην αγοραστική δύναμη, την ενεργειακή απόδοση και τη γενικότερη οικονομική δραστηριότητα. Σήμερα, περίπου 30-35 ελληνικές επιχειρήσεις δραστηριοποιούνται στην παραγωγή ηλιακών θερμοσίφωνων, καταλαμβάνοντας ηγετική θέση στην ευρωπαϊκή αγορά. Η Ελλάδα είναι η δεύτερη χώρα στην Ευρώπη σε εγκατεστημένη ισχύ ηλιακών θερμοσίφωνων, πίσω μόνο από τη Γερμανία, και πρώτη σε ισχύ ανά κάτοικο, μετά την Κύπρο. Το 2023, η συνολική επιφάνεια των ηλιακών συλλεκτών στην Ελλάδα έφτασε τα 5,7 εκατομμύρια τετραγωνικά μέτρα.

Η ανάπτυξη της αγοράς ηλιακών θερμοσίφωνων είναι μια πολυδιάστατη ευκαιρία που μπορεί να ενισχύσει την ενεργειακή αυτονομία της χώρας, να μειώσει το κόστος ενέργειας για τα νοικοκυριά και να συμβάλει στην περιβαλλοντική προστασία. Με την εφαρμογή στοχευμένων πολιτικών, όπως επιδοτήσεις, προγράμματα αντικατάστασης παλαιών συστημάτων και φορολογικές ελαφρύνσεις, η Ελλάδα μπορεί να αξιοποιήσει πλήρως τις δυνατότητες αυτού του κλάδου, επιτυγχάνοντας ταυτόχρονα οικονομικά και κοινωνικά οφέλη.