Γερμανία: Πώς θα επηρεάσουν οι εκλογές τις πολιτικές ασφαλείας της ΕΕ;

Το αποτέλεσμα των γερμανικών εκλογών της 23ης Φεβρουαρίου θα έχει σημαντικές επιπτώσεις για τις ευρωπαϊκές υποθέσεις, περιλαμβανομένων των πολιτικών ασφαλείας. Εν μέσω αυξανόμενων προκλήσεων, όπως ο πόλεμος στην Ουκρανία, η επιστροφή του Ντόναλντ Τραμπ στον Λευκό Οίκο και ο ανταγωνισμός με την Κίνα, οι Βρυξέλλες ανησυχούν για το ενδεχόμενο μεγάλης νίκης ενός ακροδεξιού κόμματος στη μεγαλύτερη οικονομία της ΕΕ.

Το κέντρο διεπιστημονικής έρευνας με επίκεντρο την Ευρώπη Studio Europa Maastricht συζήτησε με την Νελ Μαριάν Γιούερς-Πίτερς, αναπληρώτρια καθηγήτρια Ευρωπαϊκής Ασφάλειας στο Πανεπιστήμιο του Μάαστριχτ, για ένα από τα κύρια θέματα που ανησυχούν τους Ευρωπαίους: η στάση του Βερολίνου σε θέματα άμυνας.

«Η εξωτερική και αμυντική πολιτική της Γερμανίας υπήρξε πάντα μια πράξη ισορροπίας μεταξύ των εθνικών συμφερόντων της και των απαιτήσεων των εταίρων της», εξηγεί η καθηγήτρια.

«Η Γερμανία αντιμετωπίζει απαιτήσεις από τους ευρωπαϊκούς εταίρους της να αναλάβει ηγετικό ρόλο, να κάνει περισσότερα, να εξισορροπήσει τη Γαλλία και ούτω καθεξής—όχι μόνο εντός της ΕΕ, αλλά και στο ΝΑΤΟ. Υπάρχει αυτή η προσδοκία και στους δύο οργανισμούς» συμπληρώνει.

Ωστόσο, με την επιστροφή του πολέμου στην ευρωπαϊκή ήπειρο, η κοινή γνώμη στη Γερμανία έχει αλλάξει, προσθέτει.

«Πριν από μερικά χρόνια, οι συζητήσεις για την ασφάλεια γίνονταν κυρίως σε απάντηση σε εξωτερικούς κραδασμούς, αλλά δεν υπήρχε άμεση απειλή. Η Γερμανία πάντα ένιωθε σχετικά ασφαλής, τοποθετημένη στο κέντρο της Ευρώπης και περικυκλωμένη από συμμάχους. Αλλά τα τελευταία χρόνια, η κοινή γνώμη έχει αλλάξει, επειδή οι απειλές έχουν εξελιχθεί» εξηγεί η Γιούερς-Πίτερς.

Η καθηγήτρια επισημαίνει επίσης τον κρίσιμο ρόλο που διαδραματίζει η οικονομία στη διαδικασία λήψης αποφάσεων του Βερολίνου.

«Νομίζω ότι η θεμελιώδης αρχή που καθορίζει την εξωτερική και αμυντική πολιτική της Γερμανίας παραμένει η ίδια: πρώτα η οικονομία και μετά όλα τα υπόλοιπα. Η οικονομία έχει πάντα προτεραιότητα. Τώρα όμως είναι και τα δύο. Η οικονομία υστερεί, δεν έχει ανακάμψει πλήρως από την ύφεση. Είναι πιθανό να υπάρχει σύνδεση μεταξύ των οικονομικών δυσκολιών και των θεμάτων ασφαλείας. Η κύρια εσωτερική πρόκληση για τη Γερμανία είναι πώς οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής θα μπορέσουν να αλλάξουν τη νοοτροπία ‘πρώτα η οικονομία, δεύτερη η ασφάλεια’. Η εξισορρόπηση των δύο είναι μια μάχη» τονίζει.

Ευρωπαϊκή ολοκλήρωση ή προστατευτισμός

Η άνοδος της ακροδεξιάς στη Γερμανία αμφισβητούν τη δέσμευσή της για την ευρωπαϊκή ολοκλήρωση, αλλά είναι απίθανο να αποτελέσουν σοβαρή απειλή, σύμφωνα με την Γιούερς-Πίτερς.

«Πρέπει να εξετάσουμε τη γενική τάση η οποία στηρίζει την ευρωπαϊκή ολοκλήρωση αλλά και τις πιο προστατευτικές προσεγγίσεις. Ωστόσο, το τελευταίο αντιτίθεται στο πολιτικό DNA της Γερμανίας – η Ευρώπη είναι στο DNA της. Αλλά αυτό το θεμέλιο καταρρέει. Κάθε νέα κυβέρνηση θα πρέπει να θεωρεί την Ευρώπη ως μέρος της ευρύτερης εικόνας, ενώ ταυτόχρονα θα πρέπει να προσδιορίσει τη θέση της Γερμανίας σε αυτή. Η Γερμανία ξέρει ότι η ΕΕ δεν μπορεί να λειτουργήσει χωρίς αυτήν, οπότε νομίζω ότι η επόμενη κυβέρνηση θα προχωρήσει στην προώθηση της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης – αλλά επιλεκτικά» εκτιμά η επιστήμονας.

Ωστόσο, η θέση της Γερμανίας στο ΝΑΤΟ θα εξαρτηθεί σε μεγάλο βαθμό από τις ενέργειες του Αμερικανού προέδρου Ντόναλντ Τραμπ και όχι μόνο από τα λόγια του, προβλέπει η Γιούερς-Πίτερς.

«Το ΝΑΤΟ είναι διαφορετικό. Δεν απαιτεί ολοκλήρωση, αλλαγές κανονισμών ή άλλα μέτρα που απαιτεί η ΕΕ, αλλά μόνο χρηματοοικονομικές συνεισφορές. Νομίζω ότι η στάση της Γερμανίας θα είναι αντιδραστική και όχι προληπτική. Το κεντρικό ερώτημα θα είναι: ‘Πώς μπορεί η Ευρώπη να εξισορροπήσει τον Τραμπ στο ΝΑΤΟ’. Ο στόχος δεν θα είναι απλώς να ακολουθήσουν τη δική του πορεία, αλλά να ορίσουν και να προωθήσουν τα ευρωπαϊκά συμφέροντα εντός του ΝΑΤΟ, αφού η κύρια απειλή είναι αυτή τη στιγμή στην Ευρώπη. Αυτό που θέλει ο Τραμπ δεν ευθυγραμμίζεται απαραίτητα με τις ευρωπαϊκές προτεραιότητες. Ωστόσο, στην πρώτη του θητεία ανακοίνωσε πολλά αλλά δεν τα υλοποίησε όλα. Τώρα βέβαια, τα πράγματα είναι διαφορετικά, γιατί έχει μάθει πώς να είναι πρόεδρος. Έχει επίσης πιο ριζοσπαστικούς υπεύθυνους χάραξης πολιτικής αυτή τη φορά, αλλά ελπίζουμε ότι εξακολουθεί να έχει λογικούς συμβούλους που μπορούν να τον καθοδηγήσουν και να καθαρίσουν μετά από αυτόν» συνεχίζει η επιστήμονας.

Αν το ακροδεξιό κόμμα Εναλλακτική για τη Γερμανία (AfD) αποκτήσει σημαντική πολιτική επιρροή, αυτό θα μπορούσε να επηρεάσει την υποστήριξη της Γερμανίας στην Ουκρανία, αλλά είναι απίθανο να προκαλέσει δραματικές αλλαγές, υποστηρίζει η Γιούερς-Πίτερς.

«Δεν νομίζω ότι η Γερμανία θα απομονωθεί. Ωστόσο, αν η AfD αποκτήσει τόση επιρροή όσο προβλέπεται και μπορέσει να μπλοκάρει κάποιες αποφάσεις, θα δυσκολέψει τα πράγματα—ιδιαίτερα όσον αφορά τον προϋπολογισμό και τη χρηματοδοτική στήριξη στην Ουκρανία. Ακόμη και με την τελευταία χρηματοδοτική στήριξη για την Ουκρανία, είδαμε εσωτερικές διαφωνίες» εκτιμά η καθηγήτρια.

Η Ευρώπη μετατοπίζεται όλο και πιο δεξιά

Με την άνοδο των λαϊκιστικών και ακροδεξιών κομμάτων όχι μόνο στη Γερμανία αλλά και σε ολόκληρη την Ευρώπη, η πολιτική ασφαλείας της ΕΕ αλλάζει.

«Ένα πράγμα που με εντυπωσίασε στην προσέγγιση των ακροδεξιών κομμάτων για την ασφάλεια και την άμυνα είναι πόσο παράδοξη είναι. Δεν στηρίζουν την Ουκρανία, εν μέρει εξαιτίας της ρωσικής υποστήριξης στα ευρωπαϊκά ακροδεξιά κόμματα. Ωστόσο, ταυτόχρονα, υποστηρίζουν την ενίσχυση της ασφάλειας και της άμυνας για τη μείωση της παράνομης μετανάστευσης και των εξωτερικών απειλών. Θέλουν ισχυρή ασφάλεια, αλλά δεν θέλουν να επενδύσουν στην προστασία της Ευρώπης» επισημαίνει.

Για να καθησυχάσει τα κράτη-μέλη, ιδίως εκείνα που βρίσκονται κοντά στη ζώνη του πολέμου στην Ουκρανία, οι Βρυξέλλες πρέπει να αναλάβουν δράση επισημαίνει η επιστήμονας.

«Πρέπει να κάνουν αυτό για το οποίο δημιουργήθηκε η ΕΕ—να κρατήσουν το σπίτι ενωμένο. Ίσως δεν πρόκειται για περαιτέρω ενίσχυση ή επέκταση της ολοκλήρωσης, αλλά για ενίσχυση αυτού που η ΕΕ αντιπροσωπεύει. Η ΕΕ θα πρέπει να επικεντρωθεί στα δυνατά της σημεία, όπως η στήριξη των κρατών-μελών για την επίτευξη οικονομικής προόδου. Ο οικονομικός παράγοντας είναι κρίσιμος. Καθώς ο Τραμπ αναδιαμορφώνει την αμερικανική οικονομία και η Κίνα εδραιώνει τη θέση της στην παγκόσμια οικονομία, το ίδιο θα πρέπει να κάνει και η Ευρώπη. Είναι κάτι στο οποίο η ΕΕ πρέπει να επενδύσει πραγματικά – εξασφαλίζοντας τη θέση της οικονομικά, γιατί με την οικονομία έρχονται και περισσότερα χρήματα για την προστασία των πολιτών της» καταλήγει η Γιούερς-Πίτερς.

www.ertnews.gr