Γάμος, μια κοινωνική αναγκαιότητα
Ένα υπαρξιακό ερώτημα
Γιατί τελικά δεν παντρεύονται οι άνθρωποι; Αυτό τουλάχιστον σιγοψιθυρίζουν οι νέες γυναίκες που αγωνιούν για το μέλλον τους, σε μια εποχή… δύσκολη για πρίγκιπες. Ποικίλες οι απαντήσεις που διαβάζουμε στο Marie Claire, όμως θα μπορούσαν όλες να διατυπωθούν με το ίδιο ερώτημα…αντεστραμμένο.
Γράφει η Ευτυχία Παπούλια
Μερικές φορές όλα τα μειονεκτήματα του γάμου αξίζουν τον κόπο για να έχεις μόνο αυτό: Έναν φίλο μέσα σε έναν αδιάφορο κόσμο.
Ερικα Τζόνγκ, Αμερικανίδα συγγραφέας
Και γιατί να παντρευτώ; Γιατί να μπω στον κόπο; Περνάω καλά με τον σύντροφό μου, έχουμε τον σκύλο μας και το δικό μας σπίτι. Τα έξοδα της δεξίωσης, πεταμένα λεφτά που θα λέγαμε στη… λαϊκή, μπορούν κάλλιστα να διατεθούν για ταξίδια, όμορφες εικόνες που μένουν για πάντα στην ψυχή μας. Αυτή ήταν άλλωστε μία από τις απαντήσεις που επέλεξα, απλώς για να αναφερθώ στην τάση των ανθρώπων να υποκαθιστούν την έλλειψη, τελικά την αδυναμία τους για ανθρώπινη συντροφιά, με εκείνη ενός ζώου το οποίο τελικά έχει μεν την ανάγκη τους, την φροντίδα των ανθρώπων, για την τροφή του, την περίθαλψή του, όχι όμως και την φιλία των ανθρώπων, οι οποίοι στο τέλος του αποστερούν και την ελευθερία του. Τα ζώα δεν νιώθουν μοναξιά… Θα μπορούσε δηλαδή και θα ήταν πιο κοντά στο ανθρώπινο είδος στην θέση ενός… σκύλου να υπάρχει ένας μικρός…άνθρωπος, ένα παιδί, για να μπορέσει η κοινωνία να υπάρχει και στο μέλλον.
Κάπου εδώ ανακύπτει το υπαρξιακό ερώτημα που μπορεί κάποιος ευθέως να το θέσει σε όλους όσους με την άρνησή τους ή και την αδιαφορία τους να κάνουν οικογένεια, προτιμούν να απολαύσουν την προσωπική τους ζωή με τα αγαθά και τις υπηρεσίες που τους προσφέρει η οργανωμένη κοινωνία, για όσο χρόνο η ηλικία τους και οι αντοχές τους το επιτρέπουν. Και αδιαφορούν για την ανάγκη αυτής της κοινωνίας να διαιωνίζεται, να ‘επανδρώνεται’ από νέους ανθρώπους, οι οποίοι θα τους προσφέρουν τις υπηρεσίες που θα χρειάζονται, όταν εκείνοι δεν θα μπορούν πλέον. Γιατί ο γάμος, η οικογένεια ως κοινωνικός θεσμός δεν είναι ακριβώς μια επιλογή μας.
Είναι μια κοινωνική αναγκαιότητα, ή αλλιώς… ένα αναγκαίο κακό όπως λένε κάποιοι που ατύχησαν, ώστε να έρχονται στη ζωή νέοι άνθρωποι, νέες γενιές που θα στηρίξουν την κοινωνία, θα εναντιωθούν στα “κακώς κείμενα” και θα αγκαλιάσουν τους μεγαλύτερους που θα θελήσουν μια αξιοπρεπή ζωή μέχρι την “αποχώρησή τους”. Γενιές που δεν θα πρέπει να θεωρούνται ως βάρος αλλά στις οποίες ωφελείται μια ηθική ανταμοιβή για την υποδομή και την εμπειρία που άφησαν πίσω τους φεύγοντας απ’ την ενεργό δράση.
Ο θεσμός της οικογένειας πρέπει να υποστηρίζεται έστω και με αυτό το μοναδικό επιχείρημα: Την ανάγκη δηλαδή, η ανθρώπινη κοινωνία όπως την βιώνουμε ως τώρα, να έχει συνέχεια και φυσικά να βελτιώνεται. Η συντροφικότητα ως υποκατάστατο της συζυγικής σχέσης αποτελεί μαζί με τον γάμο των ομοφυλόφιλων τον εκφυλισμό της οικογένειας. Ένας νέος άνδρας και μια νέα γυναίκα που έχουν όλες τις συναισθηματικές προϋποθέσεις, που έχουν ‘χημεία’ μεταξύ τους, δεν είναι δυνατόν να πιστεύουν πως μια καινούρια ζωή στην ζωή τους, ως αποτέλεσμα αυτής της σχέσης τους μπορεί να διαταράξει την ευτυχία τους. Ένα μωρό, να μεγαλώνει σιγά σιγά, ένα παιδί, αργότερα μια έφηβη, ένας έφηβος, είναι μια εμπειρία που δικαιώνει την σύντομη ανθρώπινη ύπαρξη πάνω στον πλανήτη Γη.
Τότε, γιατί τόσα προβλήματα στις συζυγικές σχέσεις, στις οικογένειες; Γιατί τόσα διαζύγια; Την απάντηση μου είχε δώσει πριν μερικά χρόνια ένας μεσήλικας, σε μια παρέα στην οποία καθόταν και η σύζυγός του, όμως τότε δεν έδωσα σημασία. “Ο γάμος”, είπε, “είναι μια σύμβαση, μια συνεργασία. Αυτά προσφέρεις, αυτά προσφέρω και πάμε για οικογένεια… και παιδιά αν θέλει ο Θεός. Ο έρωτας είναι ο χειρότερος σύμβουλος, παραπλανά, τυφλώνει… ο σεβασμός είναι η πιο σταθερή αξία. Ο γάμος δημιουργεί υποχρεώσεις, όπως και μια συνεργασία. Δεν πρέπει όμως να δημιουργεί ένα αίσθημα εξουσίας, του ενός απέναντι στον άλλο. Και το σημαντικότερο απ’ όλα δεν πρέπει να σου στερεί και το κομμάτι της προσωπικής σου ελευθερίας που απομένει πέρα απ’ την εκπλήρωση των υποχρεώσεων που απορρέουν απ’ αυτήν την σύμβαση”.
Όσον αφορά στον τρόπο με τον οποίο κάποιος απ’ τους δυο διαχειρίζεται την προσωπική του ελευθερία, χρειάζεται η αναθεώρηση κάποιων κοντόφθαλμων αντιλήψεων που οι ρυθμοί της σύγχρονης ζωής, η απελευθέρωση της γυναίκας κι άλλοι παράγοντες δεν ευνοούν την διατήρησή τους και φυσικά δεν θα έπρεπε να αποτελούν αιτίες διαζυγίων. Μία από αυτές είναι το αίσθημα της κτητικότητας του ενός από τον άλλο σύζυγο που καθορίζει και την συμπεριφορά του, με αναπόφευκτη συνέπεια την οριστική διατάραξη οικογενειακής ηρεμίας.
Και την άσκηση ενός άλλου δικαιώματος που επίσης δεν αναγνωρίζεται. Κάποια στιγμή ο ένας από τους δύο να θέλει για πολλούς λόγους να έχει και την προσωπική του ζωή χωρίς όμως να διαταράξει την ατμόσφαιρα στο σπίτι όταν υπάρχουν ανήλικα παιδιά που χρειάζονται οπωσδήποτε και τους δύο γονείς, όσο κι αν μερίδα της μοντέρνας επιστημονικής κοινότητας μάχεται να πείσει πως αυτή είναι πλέον μια αποδυναμωμένη, αναχρονιστική προσέγγιση του πιο ιερού θεσμού.
