Ευρωεκλογές 2024 δημοσκοπήσεις: Το παζάρι για τις θέσεις μέσα στην ΕΕ

Σε λίγες ημέρες από σήμερα, μεταξύ 6 και 9 Ιουνίου, περίπου 370 εκατομμύρια Ευρωπαίοι καλούνται στις κάλπες των ευρωεκλογών για να εκλέξουν τους 720 βουλευτές του νέου Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου. Οι Ευρωπαίοι πολίτες με την ψήφο τους στις ευρωεκλογές είναι αυτοί που θα αναδείξουν τη νέα ισορροπία δυνάμεων στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, από την οποία θα εξαρτηθεί η εκλογή ενός από τα σημαντικότερα κορυφαία αξιώματα της ΕΕ, αυτό του/της προέδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Του οργάνου που αποτελεί την καρδιά του μηχανισμού της ΕΕ και χαράσσει τους βασικούς προσανατολισμούς της Ένωσης. Οι τελευταίες δημοσκοπήσεις ομόφωνα βλέπουν άνοδο για τα εθνικιστικά και ευρωσκεπτικιστικά δεξιά κόμματα της Ευρωβουλής, όχι όμως σε σημείο που να μπορούν να διαλύσουν τον «μεγάλο συνασπισμό» των τριών πολιτικών ομάδων (Δεξιοί, Σοσιαλιστές, Φιλελεύθεροι) εντός των οποίων σφυρηλατούνται συμβιβασμοί που καθιστούν δυνατή την επίτευξη μεγάλης πλειοψηφίας.

Σύμφωνα με την τελευταία δημοσκόπηση του Europe Elects, οι τρεις πολιτικές ομάδες που σχηματίζουν έναν άτυπο συνασπισμό στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο -το Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα (EPP), οι Σοσιαλιστές και Δημοκράτες (S&D) και οι Κεντρώοι-Φιλελεύθεροι (Renew)- αναμένεται να συγκεντρώσουν συνολικά 404 από τις 720 έδρες, δηλαδή μια άνετη πλειοψηφία, αρκετά πάνω από το ελάχιστο όριο των 361 ψήφων. Παρά τις κάποιες απώλειες, πρώτη πολιτική δύναμη στο ημικύκλιο θα παραμένει το ΕΛΚ, με 180 έδρες, σύμφωνα με τη δημοσκόπηση του Europe Elects. Ωστόσο, το αν οι Σοσιαλιστές, με 138 έδρες, θα παραμείνουν στη δεύτερη θέση και οι Φιλελεύθεροι, με 86 έδρες, στην τρίτη θέση, θα εξαρτηθεί από τις ζυμώσεις που θα γίνουν στα κόμματα των δύο ακροδεξιών παρατάξεων της Ευρωβουλής: στους Ευρωπαίους Συντηρητικούς και Μεταρρυθμιστές (ECR) με 75 έδρες και στην Ταυτότητα και Δημοκρατία (ID) με 68 έδρες.

Το ECR μετρά στις τάξεις του το «Αδέλφια της Ιταλίας» της πρωθυπουργού Τζόρτζια Μελόνι, το πολωνικό κόμμα Νόμος και Δικαιοσύνη (PiS), το ισπανικό Vox και το γαλλικό Reconquest του Ερίκ Ζεμούρ. Το ID συγκεντρώνει, μεταξύ άλλων, τον γαλλικό Εθνικό Συναγερμό της Μαρίν Λεπέν, την Ιταλική Λίγκα του Ματέο Σαλβίνι και το ολλανδικό PVV του Γκερτ Βίλντερς, που κέρδισε τις εκλογές στην Ολλανδία τον Νοέμβριο. Πριν από λίγες ημέρες η Μαρίν Λεπέν, η πρόεδρος του Εθνικού Συναγερμού στη Γαλλική Εθνοσυνέλευση, κάλεσε την Τζόρτζια Μελόνι να ενώσουν τις δυνάμεις του ID και ECR. «Αν τα καταφέρουμε, θα μπορούσαμε να γίνουμε η δεύτερη μεγαλύτερη ομάδα στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο», είπε η Λεπέν κατά τη διάρκεια επίσκεψής της στη Βόρεια Γαλλία. Αυτή η επιθυμία της Μαρίν Λεπέν για στενότερους δεσμούς με την Τζόρτζια Μελόνι και με το ECR συμπίπτει, επίσης, με τη ρήξη του Εθνικού Μετώπου με τη γερμανική ακροδεξιά Εναλλακτική για τη Γερμανία (AfD) και τον αποκλεισμό αυτού του κόμματος από την ομάδα ID την περασμένη εβδομάδα.

Ακόμα όμως κι αν οι δύο ακροδεξιές παρατάξεις της Ευρωβουλής δεν ενωθούν, το κόμμα των Συντηρητικών Μεταρρυθμιστών (ECR), στο οποίο ανήκει το κόμμα της κ. Μελόνι, οδεύει να αναδειχθεί τρίτη πολιτική δύναμη στο ημικύκλιο εάν δεχθεί να ενωθεί μαζί με τους Ούγγρους ευρωβουλευτές του Fidesz του Βίκτορ Όρμπαν (επί του παρόντος δεν είναι ενταγμένοι σε καμία ομάδα). Από την άλλη, το ΕΛΚ, το οποίο προβλέπεται ότι θα παραμείνει η ηγετική πολιτική δύναμη, δεν απέκλεισε το ενδεχόμενο συνεργασίας με το ECR και συγκεκριμένα με τους ευρωβουλευτές του κόμματος της Μελόνι. Η πρόεδρος της Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, έχει πει ότι θα συνεργαστεί μόνο με κόμματα που είναι υπέρ της Ευρώπης, υπέρ της Ουκρανίας και κατά του Πούτιν και υπέρ του κράτους δικαίου. Στην τηλεμαχία που έγινε πριν από λίγες ημέρες με τους άλλους υποψηφίους για την προεδρία της Κομισιόν, η Φον ντερ Λάιεν δεν απέκλεισε τη συνεργασία με το κόμμα της Τζόρτζια Μελόνι, λέγοντας ότι είναι «φιλοευρωπαία, σαφώς κατά του Πούτιν και υπέρ του κράτους δικαίου». Πρόσθεσε, ωστόσο, ότι πολλά θα εξαρτηθούν από τις πολιτικές ομάδες που θα σχηματιστούν μετά τις ευρωεκλογές.

Σύμφωνα πάντα με τη δημοσκόπηση του Europe Elects, οι Πράσινοι (G/EFA) προβλέπεται να κατέβουν στις 56 έδρες (από τις 72 που έχουν στην απερχόμενη Ευρωβουλή), ενώ η Ευρωπαϊκή Ενωτική Αριστερά (GUE/NGL) προβλέπεται να λάβει 39 έδρες (από 37 που έχει σήμερα). Οι ευρωβουλευτές που δεν ανήκουν σε καμία πολιτική ομάδα της Ευρωβουλής, οι Μη Εγγεγραμμένοι (NI), προβλέπεται να αυξηθούν από 61 που είναι σήμερα σε 76.

Το παζάρι για τις θέσεις μέσα στην ΕΕ

Την επομένη των ευρωεκλογών ξεκινάει το «παζάρι» για τις κορυφαίες θέσεις στην ΕΕ (πρόεδροι Κομισιόν, Ευρωπαϊκού Συμβουλίου και Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και ύπατος εκπρόσωπος της ΕΕ). To αποτέλεσμα των ευρωεκλογών και ο συσχετισμός των δυνάμεων στο νέο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο θα παίξουν σημαντικό ρόλο στις αποφάσεις που θα ληφθούν από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο. Αυτό το «παζάρι» θα εκτυλιχθεί σε πρώτη φάση στις 17 Ιουνίου στις Βρυξέλλες, σε ένα άτυπο δείπνο μεταξύ των Ευρωπαίων ηγετών, και θα ολοκληρωθεί με τη Σύνοδο Κορυφής της 27ης/28ης Ιουνίου. Στην επιλογή των προσώπων υποτίθεται ότι πρέπει να τηρηθεί μια ισορροπία (πολιτική, γεωγραφική, μεγέθους χώρας και φύλου).

Παραδοσιακά, στην εκλογή της νέας ηγεσίας της Επιτροπής σημαντικό ρόλο παίζει η επιθυμία του γαλλογερμανικού άξονα. Προς το παρόν πάντως καλλιεργείται πλήρης ασάφεια σχετικά με την υποστήριξη της Γερμανίδας υποψήφιας του ΕΛΚ, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, για μια δεύτερη θητεία στην Επιτροπή. Ο Γερμανός καγκελάριος Όλαφ Σολτς έχει δηλώσει ότι η εκλογή του προέδρου της Επιτροπής θα είναι επιτυχής μόνο εάν βασίζεται σε «καθιερωμένα κόμματα» και ότι «οποιαδήποτε άλλη λύση θα ήταν λάθος για το μέλλον της Ευρώπης». Ο Όλαφ Σολτς έχει δηλώσει, επίσης, συγκλονισμένος με «την ασάφεια ορισμένων πολιτικών δηλώσεων που ακούσαμε πρόσφατα», «φωτογραφίζοντας» την κ. Φον ντερ Λάιεν.

Ο Γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν, από την πλευρά του, έχει δηλώσει σε συνέντευξη Τύπου, μετά τη Σύνοδο Κορυφής στις 22 Μαρτίου, ότι «η Επιτροπή πρέπει να είναι υπεράνω κομμάτων και χωρών», μια δήλωση η οποία έγινε αντιληπτή ως αποκήρυξη της κ. Φον ντερ Λάιεν, μόλις είχε στεφθεί επικεφαλής υποψήφια του ΕΛΚ. Σύμφωνα με Γάλλους αναλυτές, μετά την «υπερπολιτικοποιημένη» θητεία της Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, το Μέγαρο των Ηλυσίων σκέφτεται ένα πιο «τεχνοκρατικό προφίλ» για την ηγεσία της Επιτροπής. Ένα από τα πιο γνωστά ονόματα που έχουν αρχίσει να κυκλοφορούν εδώ και καιρό είναι αυτό του πρώην προέδρου της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας και πρώην Ιταλού πρωθυπουργού Μάριο Ντράγκι. Βάσει των Συνθηκών, ο μελλοντικός πρόεδρος της Επιτροπής θα πρέπει να έχει τη στήριξη και του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, που προτείνει το πρόσωπο, και του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, που καλείται να το ψηφίσει. Στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο απαιτείται ειδική πλειοψηφία και στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο απλή πλειοψηφία.