Δύο χρόνια από την επίθεση της Χαμάς: Το Ισραήλ θυμάται, η Γάζα φλέγεται

Στις 7 Οκτωβρίου 2023, η Μέση Ανατολή ξύπνησε σε έναν εφιάλτη. Χιλιάδες μαχητές της Χαμάς και άλλων παλαιστινιακών οργανώσεων πέρασαν τον φράκτη της Γάζας, επιτέθηκαν σε στρατιωτικές βάσεις, ισραηλινούς οικισμούς και στο φεστιβάλ μουσικής Supernova, αφήνοντας πίσω τους 1.219 νεκρούς – στην πλειονότητά τους πολίτες – και 251 ομήρους. Δύο χρόνια μετά, το Ισραήλ εξακολουθεί να ζει με το τραύμα, ενώ στη Γάζα συνεχίζεται ένας πόλεμος που έχει κοστίσει, σύμφωνα με τις τοπικές αρχές, τη ζωή σε περισσότερους από 67.000 Παλαιστίνιους και έχει τραυματίσει 170.000. Οι επετειακές εκδηλώσεις για τη μαύρη εκείνη μέρα είναι φέτος βαθιά συγκινησιακές αλλά και πολιτικά φορτισμένες, καθώς οι μάχες δεν έχουν σταματήσει.

7 Οκτωβρίου: Η μέρα που ο κόσμος αντίκρισε ξανά το πρόσωπο της βαρβαρότητας

Ελεύθερη, αλλά όχι λυτρωμένη

Ανάρτηση Μητσοτάκη για τα δύο χρόνια από την επίθεση της Χαμάς στο Ισραήλ

Ισραήλ: «Η Γάζα που δεν βλέπετε»

Δύο χρόνια από τη σφαγή της Χαμάς: «Μας φέρονταν σαν ζώα, 30 μέτρα κάτω από τη Γη» λέει όμηρος

Στην κοιλάδα του κιμπούτς Ρέιμ, όπου είχε στηθεί το φεστιβάλ Nova, συγγενείς θυμάτων και επιζώντες συγκεντρώθηκαν από τα χαράματα. Στις 06:29 – την ώρα ακριβώς που ξεκίνησε η επίθεση – τηρήθηκε ενός λεπτού σιγή μπροστά σε μεγάλο μνημείο με τα πορτρέτα των νεκρών. Μητέρες άναψαν κεριά και άφησαν λουλούδια στα σημεία όπου τα παιδιά τους χόρευαν πριν πέσουν νεκρά. Η σιωπή διακοπτόταν από μακρινούς ήχους πυρών στη Γάζα. Οι τελετές είχαν έντονο συμβολισμό, καθώς θύμιζαν πώς μια γιορτή της ζωής μετατράπηκε σε πεδίο σφαγής. Παράλληλα, εκατοντάδες Ισραηλινοί πραγματοποίησαν ποδηλατική πορεία γύρω από τον κατεστραμμένο φράκτη της Γάζας, με συνθήματα για την απελευθέρωση των 48 ομήρων που παραμένουν αιχμάλωτοι.

Σε χωριά που καταστράφηκαν ολοσχερώς, όπως το Κφαρ Αζά και το Νιρ Οζ, πραγματοποιήθηκαν συγκινητικές τελετές. Στο Κφαρ Αζά, πρώην κάτοικοι συγκεντρώθηκαν πριν από την ανατολή του ήλιου, ενώ στο Νιρ Οζ, η επιζήσασα Λίατ Ατσίλι υπενθύμισε ότι η κοινότητα έχασε 65 ανθρώπους και 76 οδηγήθηκαν όμηροι στη Γάζα. «Δεν θα ξεχάσουμε ούτε τα θύματα ούτε τους ομήρους μας», είπε, δηλώνοντας την πρόθεση των κατοίκων να ξαναχτίσουν το χωριό τους. Σε αρκετά κιμπούτς, οι σημαίες κυματίζουν μεσίστιες, ενώ κάτοικοι διαμαρτυρήθηκαν έξω από τα σπίτια υπουργών στις 06:29, κρατώντας πανό που έγραφαν «Δεν ξεχάσαμε» και «Θα λογοδοτήσετε», απαιτώντας από την κυβέρνηση συμφωνία για την απελευθέρωση των ομήρων.

Το βράδυ, στο Τελ Αβίβ, πραγματοποιήθηκε η κεντρική επετειακή τελετή από το Φόρουμ Οικογενειών Ομήρων και Αγνοουμένων στην λεγόμενη «Πλατεία των Ομήρων» (Dizengoff Square). Εκεί συγκεντρώθηκαν εκατοντάδες οικογένειες αιχμαλώτων, κρατώντας φωτογραφίες και κεριά, ζητώντας από την κυβέρνηση να προχωρήσει άμεσα σε συμφωνία. Στις 06:29, σε όλη τη χώρα, οι οδηγοί κόρναραν και οι πολίτες στάθηκαν σιωπηλοί, σε μια «πολιτική σειρήνα μνήμης». Η στιγμή θύμιζε την εθνική ημέρα μνήμης του Ισραήλ – μόνο που αυτή τη φορά η σιωπή συνοδευόταν από ήχους πολέμου στη Γάζα. «Είναι σαν να είναι ακόμα εδώ μαζί μου», είπε η Ορίτ Μπάρον, μητέρα της 26χρονης Γιουβάλ που σκοτώθηκε στο φεστιβάλ, μιλώντας στο Γαλλικό Πρακτορείο. «Ήρθα για να είμαι μαζί της στο τελευταίο μέρος όπου ήταν ζωντανή».

Η απουσία επίσημης κρατικής τελετής – καθώς η ημερομηνία συνέπεσε με τη γιορτή του Σουκότ – προκάλεσε αντιδράσεις. Πολλοί είδαν στην απόφαση αυτή προσπάθεια πολιτικής αποστασιοποίησης από μια πληγή που ακόμη αιμορραγεί. Οι επίσημες τελετές μετατέθηκαν για τις 16 Οκτωβρίου, όμως οι ανεπίσημες εκδηλώσεις συγκέντρωσαν μαζική συμμετοχή. Στο Πάρκο Χαγιαρκόν του Τελ Αβίβ, χιλιάδες άνθρωποι άκουσαν μαρτυρίες επιζώντων και αφέθηκαν ελεύθερα περιστέρια ως σύμβολο ειρήνης. Οι συμμετέχοντες μίλησαν για ελπίδα μέσα στον πόνο, για επιμονή στη μνήμη και για την ανάγκη επιστροφής των ομήρων.

Ανάλογες τελετές πραγματοποιήθηκαν από εβραϊκές κοινότητες σε δεκάδες πόλεις. Στη Νέα Υόρκη, η αστυνομία ενίσχυσε τα μέτρα ασφαλείας γύρω από συναγωγές και σχολεία, ενώ στο Πανεπιστήμιο Columbia στήθηκαν 1.200 άδειες καρέκλες με φωτογραφίες των θυμάτων. Στην Union Square έγινε αγρυπνία υπό τον τίτλο Israelis for Peace Memorial Vigil, ενώ στο Central Park πραγματοποιήθηκε το «Circle of Unity». Παράλληλα, φιλοπαλαιστινιακές οργανώσεις διοργάνωσαν διαδηλώσεις υπέρ της Γάζας, δείχνοντας το βάθος του διχασμού που εξακολουθεί να διαιρεί τη διεθνή κοινότητα.

Στο Βερολίνο, εκατοντάδες άνθρωποι συγκεντρώθηκαν μπροστά από την Πύλη του Βραδεμβούργου φορώντας μπλουζάκια με το σύνθημα Bring Them Home, ενώ στο Λονδίνο, το Τορόντο και τη Μελβούρνη τελέστηκαν αγρυπνίες «χωρίς πολιτικό χρωματισμό», όπως δήλωσαν οι διοργανωτές, αφιερωμένες αποκλειστικά στη μνήμη και την ενότητα. Η αυστραλιανή κυβέρνηση, σε ανακοίνωσή της, τίμησε τα θύματα – μεταξύ των οποίων και η Αυστραλή Γκαλίτ Καρμπόνι – ζητώντας την άμεση απελευθέρωση των ομήρων και εκφράζοντας στήριξη στη λύση δύο κρατών. Δύο χρόνια μετά τη φονική επίθεση, η 7η Οκτωβρίου παραμένει ημερομηνία-τομή. Για το Ισραήλ είναι η πιο σκοτεινή ημέρα της σύγχρονης ιστορίας του· για τη Γάζα, η αρχή μιας ατελείωτης καταστροφής. Κι ανάμεσά τους, εκατοντάδες οικογένειες που εξακολουθούν να περιμένουν την επιστροφή των δικών τους ανθρώπων από την αιχμαλωσία.