Αύξηση συντάξεων 2024: Ποιοι είναι οι κερδισμένοι και ποιοι οι χαμένοι

Αυξήσεις από 10 ευρώ ως και 71 ευρώ το μήνα σε κύριες και επικουρικές συντάξεις «βγάζουν» τα σενάρια που επεξεργάζεται το Υπουργείο Εργασίας για τη μείωση των κρατήσεων που επιβάλλονται στους συνταξιούχους από την εισφορά υπέρ του ΑΚΑΓΕ (ΕΑΣ). Σύμφωνα με δημοσίευμα του «Ελεύθερου Τύπου», οι κρατήσεις επιβάλλονται σε μικτές κύριες συντάξεις άνω των 1.400 ευρώ και σε επικουρικές άνω των 300 ευρώ. Τα ένα σενάριο περιλαμβάνει την αλλαγή του τρόπου υπολογισμού της κράτησης για τις κύριες συντάξεις ώστε να πιάνει το ενδιάμεσο ποσό από κάθε κλίμακα και όχι όλη τη σύνταξη όπως συμβαίνει σήμερα, ενώ το δεύτερο σενάριο περιλαμβάνει και την κατάργηση της ΕΑΣ από τις επικουρικές. Ο συνδυασμός των δύο σεναρίων έχει πολλές παραμέτρους και όλα θα εξαρτηθούν από το κόστος που προκαλεί η κάθε εκδοχή των αλλαγών της ΕΑΣ.

Σύμφωνα με πληροφορίες και εκτιμήσεις αρμοδίων στελεχών το σενάριο κατάργησης της ΕΑΣ από τις επικουρικές συντάξεις θεωρείται επικρατέστερο και επάνω σε αυτό το σενάριο θα γίνουν οι εναλλακτικές επιλογές για το πόσο θα μειωθεί η ΕΑΣ από τις κύριες συντάξεις. Στοιχεία από την επεξεργασία των δύο σεναρίων αποκαλύπτει το ένθετο «Ασφάλιση και Συντάξεις». Σύμφωνα με πληροφορίες, τα έσοδα από τις κρατήσεις ΕΑΣ ανέρχονται στα 39,3 εκατ. ευρώ τον μήνα, ή στα 472 εκατ. ευρώ ετησίως. Από τα μηνιαία έσοδα τα 30,2 εκατ προέρχονται από κρατήσεις ΕΑΣ στις κύριες συντάξεις γήρατος, θανάτου και αναπηρίας και τα 9 εκατ. ευρώ από κρατήσεις στις επικουρικές συντάξεις των ίδιων κατηγοριών. Σε ετήσια βάση δηλαδή οι συνταξιούχοι έχουν κρατήσεις 363,4 εκατ. ευρώ από τις κύριες συντάξεις και 108 εκατ. ευρώ από τις επικουρικές.

Τα δύο σενάρια που εξετάζονται, έχουν πολλούς συνδυασμούς, όπως για παράδειγμα:

– Να μειωθεί κατά 50% η ΕΑΣ στις κύριες και να μείνει ως έχει στις επικουρικές. Σε αυτή την περίπτωση προκαλείται απώλεια 181,7 εκατ. ευρώ και τα αποθεματικά του ΑΚΑΓΕ διαμορφώνονται στα 291 εκατ. ευρώ.

– Να μειωθεί κατά 50% η ΕΑΣ από τις επικουρικές και να μειωθεί κατά 20% ή 25% στις κύριες συντάξεις. Σε αυτή την περίπτωση προκαλούνται απώλειες από 127 εκατ. ευρώ ως 145 εκατ. ευρώ και τα αποθεματικά του ΑΚΑΓΕ διαμορφώνονται μεταξύ 345 εκατ. ευρώ και 327 εκατ. ευρώ.

– Να καταργηθεί τελείως η ΕΑΣ από τις επικουρικές και να μειωθεί κατά 15% στις κύριες συντάξεις. Σε αυτή την περίπτωση προκαλούνται απώλειες 163 εκατ. ευρώ και τα αποθεματικά του ΑΚΑΓΕ διαμορφώνονται στα 309 εκατ. ευρώ.

Τα ζητούμενα που θέτει το υπουργείο στο τραπέζι των αλλαγών είναι δύο:

1. Να αποκατασταθούν οι αδικίες προς τους συνταξιούχους που καταλήγουν όχι μόνον να μην παίρνουν την αύξηση 3% για το 2024, αλλά σε πολλές περιπτώσεις να έχουν και μείωση σύνταξης σε σχέση με πέρυσι.

2.Να μη μειωθούν δραματικά τα αποθεματικά στο Ασφαλιστικό Κεφάλαιο Αλληλεγγύης Γενεών (ΑΚΑΓΕ) το οποίο κατά την ερμηνεία του Ελεγκτικού Συνεδρίου κατατάσσεται στα Αποθεματικά Εθνικής Σύνταξης, με σκοπό την προστασία των καταβαλλόμενων συντάξεων από δημογραφικούς κινδύνους και από το γεγονός ότι οι ασφαλιστικές εισφορές δεν επαρκούν για να δημιουργήσουν αντίστοιχο πλεόνασμα στα ταμεία.

Αύξηση κύριων συντάξεων ως 59 ευρώ με 3 κλίμακες ΕΑΣ

Για τις κύριες συντάξεις άνω των 1.400 ευρώ που έχουν την κράτηση ΕΑΣ, τα σενάρια που εξετάζονται προβλέπουν 3 ή 4 κλίμακες στη λογική της φορολογικής κλίμακας.

Τα ποσοστά που εξετάζονται είναι:

1. Κράτηση 15% από τα 1.400 ευρώ ως τα 2.000 ευρώ (κράτηση κλίμακας ως 90 ευρώ).

2. Κράτηση 20% από τα 2.000 ευρώ ως τα 2.500 ευρώ (κράτηση κλίμακας ως 100 ευρώ και συνολικά ως 190 ευρώ).

3. Κράτηση 25% από τα 2.500 ευρώ και άνω (κράτηση κλίμακας 125 ευρώ και συνολικά άνω των 315 ευρώ).

Στην 3η κλίμακα κρατήσεων εξετάζεται να μπει και ανώτατο πλαφόν (400 ευρώ ή 450 ευρώ) ώστε να επωφεληθούν από τις μειώσεις της ΕΑΣ και οι πολύ υψηλές συντάξεις των 3.500 ευρώ.

Παραδείγματα

– Συνταξιούχος που λαμβάνει 1.412 ευρώ κύρια σύνταξη μικτά, έχει σήμερα κράτηση 12 ευρώ, ενώ με τη νέα κλίμακα η κράτηση πέφτει στα 2 ευρώ και θα έχει αύξηση σύνταξης κατά 10 ευρώ.

– Συνταξιούχος που λαμβάνει 1.457 ευρώ κύρια σύνταξη μικτά, έχει σήμερα κράτηση 44 ευρώ, ενώ με τη νέα κλίμακα η κράτηση πέφτει στα 9 ευρώ και θα έχει αύξηση σύνταξης κατά 33 ευρώ.

– Συνταξιούχος που λαμβάνει 1.736 ευρώ κύρια σύνταξη μικτά, έχει σήμερα κράτηση 104 ευρώ, ενώ με την νέα κλίμακα η κράτηση πέφτει στα 50 ευρώ και θα έχει αύξηση σύνταξης κατά 51 ευρώ.

– Συνταξιούχος που λαμβάνει 2.307 ευρώ κύρια σύνταξη μικτά, έχει σήμερα κράτηση 208 ευρώ, ενώ με την νέα κλίμακα η κράτηση πέφτει στα 151 ευρώ και θα έχει αύξηση σύνταξης κατά 53 ευρώ.

– Συνταξιούχος που λαμβάνει 3.651 ευρώ κύρια σύνταξη μικτά, έχει σήμερα κράτηση ΕΑΣ 511 ευρώ, ενώ με την νέα κλίμακα και με πλαφόν κράτησης 450 ευρώ, θα επωφεληθεί με αύξηση σύνταξης κατά 59 ευρώ. Αν το πλαφόν οριστεί στα 400 ευρώ η αύξηση που θα πάρει θα είναι 110 ευρώ.

Οι συνταξιούχοι που σήμερα έχουν μηδενικές αυξήσεις ή ακόμη και μειώσεις λόγω της ΕΑΣ θα βγούν 100% κερδισμένοι από τις αλλαγές και θα αποκατασταθεί μια αδικία εις βάρος τους, καθώς η κράτηση θα έχει αναλογικότητα, ενώ σήμερα είναι οριζόντια σε όλη τη σύνταξη. Με τη μείωση των κρατήσεων ΕΑΣ το ποσό σύνταξης που θα μένει για τις κρατήσεις ασθένειας και το φόρο θα είναι μεγαλύτερο, οπότε και οι αντίστοιχες επιβαρύνσεις θα αυξηθούν. Οι αυξήσεις θα είναι της τάξης των 2 ως 5 ευρώ στην κράτηση ασθένειας για την πλειοψηφία των συνταξιούχων και λιγότερο έως καθόλου στο φόρο. Αυξήσεις ως και 71 ευρώ τον μήνα θα έχουν οι συνταξιούχοι στις επικουρικές συντάξεις με το σενάριο κατάργησης των κρατήσεων ΕΑΣ, που για τις επκουρικές είναι με ποσοστά από 3% ως 10%. Περισσότερο κερδισμένοι είναι οι συνταξιούχοι από ταμεία ΔΕΚΟ και Τραπεζών καθώς ανήκουν στην υψηλότερη κλίμακα κρατήσεων.

Παραδείγματα

– Συνταξιούχος που λαμβάνει σήμερα 386 ευρώ επικουρική σύνταξη προ φόρου με αρχικό ποσό τα 708 ευρώ θα έχει αύξηση κατά 71 ευρώ από την κατάργηση της ΕΑΣ και η σύνταξή του θα ανέλθει στα 457 ευρώ.

– Συνταξιούχος που λαμβάνει σήμερα 356 ευρώ επικουρική σύνταξη προ φόρου με αρχικό ποσό τα 609 ευρώ θα έχει αύξηση κατά 55 ευρώ από την κατάργηση της ΕΑΣ και η σύνταξή του θα ανέλθει στα 410 ευρώ.

– Συνταξιούχος που λαμβάνει σήμερα 211 ευρώ επικουρική σύνταξη προ φόρου με αρχικό ποσό τα 339 ευρώ θα έχει αύξηση κατά 10 ευρώ από την κατάργηση της ΕΑΣ και η σύνταξή του θα ανέλθει στα 221 ευρώ.

Πώς θα δουν την αύξηση οι παλαιοί συνταξιούχοι με προσωπική διαφορά; Η ΕΑΣ επιβάλλεται σε 370.000 νέους και σε περίπου 500.000 παλαιούς συνταξιούχους που οι περισσότεροι παίρνουν και προσωπική διαφορά. Οι νέοι θα δουν την αύξηση να περνάει στη σύνταξη, ενώ οι παλαιοί θα δουν την αύξηση μέσω μεγαλύτερης προσωπικής διαφοράς. Οι παλαιοί συνταξιούχοι δηλαδή θα δουν όφελος μεν με αύξηση της συνολικής τους σύνταξης, αλλά επειδή η αύξηση θα περάσει μέσα στην προσωπική τους διαφορά, θα απομακρυνθεί το χρονοδιάγραμμα για τον μηδενισμό της προσωπικής τους διαφοράς επειδή θα χρειαστούν περισσότερα χρόνια μέχρι να την ισοφαρίσουν με τις ετήσιες αυξήσεις.