Από τα πτυχία στα «skills»: Η νέα πραγματικότητα της αγοράς εργασίας για τη γενιά Ζ

Η γενιά Ζ βρίσκεται μπροστά σε μια ιστορική ανατροπή: το πανεπιστημιακό πτυχίο, κάποτε συνώνυμο της επαγγελματικής ασφάλειας, παύει πλέον να εγγυάται σταθερή καριέρα. Η ραγδαία εξάπλωση της τεχνητής νοημοσύνης, που αντικαθιστά ρόλους όπως προγραμματιστές, αναλυτές και βοηθούς οικονομικών, αλλάζει ριζικά την αγορά εργασίας και μειώνει τις ευκαιρίες για νέους αποφοίτους. Ο διευθύνων σύμβουλος του LinkedIn, Ράιαν Ρόσλανσκι, τοποθετήθηκε ξεκάθαρα: το μέλλον δεν θα καθορίζεται από τα πτυχία, αλλά από την ικανότητα προσαρμογής και την εξοικείωση με τα εργαλεία της τεχνητής νοημοσύνης. Μιλώντας σε εκδήλωση στο Σαν Φρανσίσκο, τόνισε ότι «η εργασία του μέλλοντος δεν θα ανήκει σε όσους έχουν τα πιο φανταχτερά πτυχία ή φοίτησαν στα καλύτερα πανεπιστήμια, αλλά σε εκείνους που είναι ευέλικτοι, περίεργοι και πρόθυμοι να μαθαίνουν συνεχώς».

Το μήνυμά του βρήκε απήχηση σε πολλούς επιχειρηματικούς ηγέτες. Ο διευθύνων σύμβουλος της Standard Chartered, Μπιλ Γουίντερς, χαρακτήρισε το MBA του «χάσιμο χρόνου», επισημαίνοντας πως οι γνώσεις που απέκτησε έχουν πλέον ξεπεραστεί από την τεχνολογική πρόοδο. Παρόμοια στάση έχει εκφράσει και ο Μαρκ Ζάκερμπεργκ, ο οποίος εγκατέλειψε το Χάρβαρντ για να ιδρύσει το Facebook. «Τα πανεπιστήμια δεν προετοιμάζουν πλέον τους φοιτητές για την αγορά εργασίας», δήλωσε πρόσφατα, τονίζοντας ότι το υψηλό κόστος σπουδών αφήνει πολλούς νέους σε τεράστιο οικονομικό χρέος. Ακόμη και ο Γουόρεν Μπάφετ, ένας από τους πιο επιτυχημένους επενδυτές όλων των εποχών, ενισχύει αυτή τη νέα λογική. Στην ετήσια επιστολή του προς τους μετόχους της Berkshire Hathaway, έγραψε πως «ποτέ δεν κοιτάζει πού πήγε κάποιος σχολείο». Για εκείνον, αυτό που μετράει είναι η ακεραιότητα, η κρίση και η προσαρμοστικότητα, όχι οι τίτλοι σπουδών.

Η ίδια η ιστορία των επιχειρήσεων φαίνεται να δικαιώνει αυτή τη θεώρηση. Από τον Μπιλ Γκέιτς μέχρι τον Στιβ Τζομπς και τον Έλον Μασκ, πολλοί από τους πιο επιδραστικούς ανθρώπους της τεχνολογίας δεν ολοκλήρωσαν πανεπιστημιακές σπουδές. Αυτό που τους ξεχώρισε ήταν η ικανότητά τους να προλαβαίνουν τις εξελίξεις και να αξιοποιούν τη γνώση στην πράξη. Για τη γενιά Ζ, που εισέρχεται στην αγορά εργασίας σε μια περίοδο ριζικών αλλαγών, το νέο στοίχημα είναι η συνεχής μάθηση. Οι δεξιότητες του αύριο —η κατανόηση των αλγορίθμων, η ανάλυση δεδομένων, η κριτική σκέψη και η ικανότητα συνεργασίας με την τεχνητή νοημοσύνη— γίνονται πιο σημαντικές από οποιοδήποτε πτυχίο. Όπως καταλήγει ο Ρόσλανσκι, «ο τρόπος που δουλεύουμε αλλάζει ριζικά· και όσοι μάθουν να προσαρμόζονται γρήγορα, θα είναι οι πραγματικοί νικητές». Η γενιά Ζ, που μεγάλωσε μέσα στην ψηφιακή εποχή, καλείται τώρα να αποδείξει ότι η ευφυΐα του μέλλοντος δεν μετριέται σε διπλώματα, αλλά σε δεξιότητες που εξελίσσονται μαζί με τον κόσμο.