Τον εκπαίδευσαν να δουλεύει με τεχνητή νοημοσύνη — και μετά τον αντικατέστησαν με αυτήν

Ο Κέβιν Καντέρα, ερευνητής από το Λας Κρούσες του Νέου Μεξικού, υπήρξε για σχεδόν δύο δεκαετίες ένας από τους πιο έμπειρους εργαζομένους σε εταιρεία εκπαιδευτικής τεχνολογίας. Εργαζόταν εκεί επί 17 χρόνια, μέχρι τη στιγμή που η ίδια η τεχνολογία που του ζητήθηκε να μάθει, έγινε ο λόγος της απόλυσής του. Όταν η διοίκηση τον ενθάρρυνε να ενσωματώσει εργαλεία παραγωγικής τεχνητής νοημοσύνης στην καθημερινή του εργασία, ο Καντέρα δέχθηκε με ενθουσιασμό. «Ήταν σαν να έχω έναν συνεργάτη που δεν κουράζεται ποτέ», είπε στην Washington Post. Χρησιμοποιούσε το ChatGPT για να βελτιώνει εκπαιδευτικά κείμενα, να διορθώνει λάθη και να επιταχύνει τη συλλογή πληροφοριών, πάντα υπό δική του επίβλεψη. Η απόδοσή του αυξήθηκε θεαματικά — αλλά, όπως αποδείχθηκε, όχι η ασφάλεια της θέσης του. Μετά από μερικούς μήνες, η εταιρεία αποφάσισε να αντικαταστήσει τον ίδιο και δώδεκα συναδέλφους του με το ίδιο σύστημα που είχαν εκπαιδευτεί να χρησιμοποιούν. Το εργαλείο τεχνητής νοημοσύνης που βοήθησε να ενταχθεί στην παραγωγή, ανέλαβε πλέον… τη θέση του.

Η ειρωνεία της ιστορίας δεν ξέφυγε από τον Καντέρα. Ενώ αρχικά η εταιρεία είχε διαβεβαιώσει το προσωπικό ότι «η τεχνητή νοημοσύνη δεν θα οδηγήσει σε απολύσεις», οι περικοπές ήρθαν μεθοδικά. Ο ίδιος σήμερα αναρωτιέται ποιος θα διασφαλίζει την ποιότητα του περιεχομένου που παράγει η μηχανή. «Η τεχνητή νοημοσύνη μπορεί να κάνει λάθη, να δίνει ανακριβείς πληροφορίες ή να αναπαράγει μεροληψίες», εξηγεί. «Το να βασίζεται μια εταιρεία αποκλειστικά σε αυτήν, χωρίς ανθρώπινη επίβλεψη, είναι επικίνδυνο. Μπορεί να φαντάζει αποδοτικό, αλλά υπονομεύει την ουσία της ανθρώπινης εργασίας».

Το παράδειγμα του Καντέρα δεν είναι μεμονωμένο. Αν και πολλές εταιρείες προσπαθούν να μειώσουν το κόστος ενσωματώνοντας την τεχνητή νοημοσύνη στις διαδικασίες τους, τα αποτελέσματα αποδεικνύονται πολύ κατώτερα των προσδοκιών. Σύμφωνα με έρευνα του MIT, το 95% των επιχειρήσεων που επένδυσαν σε εφαρμογές τεχνητής νοημοσύνης δεν έχουν δει αύξηση των εσόδων τους. Σε αρκετές περιπτώσεις, η παραγωγή έγινε πιο περίπλοκη: οι εργαζόμενοι περνούν περισσότερο χρόνο διορθώνοντας τα λάθη των μοντέλων, με συνέπεια καθυστερήσεις και πτώση της ποιότητας. «Η τυφλή εμπιστοσύνη στην τεχνητή νοημοσύνη δημιουργεί έναν φαύλο κύκλο», λέει ο Καντέρα. «Όσο περισσότερο βασίζεσαι σε αυτήν, τόσο λιγότερο ελέγχεις το αποτέλεσμα. Και κάποια στιγμή, κανείς δεν θυμάται πώς ήταν να δουλεύεις χωρίς αυτήν».

Η ιστορία του ρίχνει φως σε ένα ευρύτερο δίλημμα που απασχολεί πλέον την αγορά εργασίας: ποιος ωφελείται πραγματικά από την τεχνητή νοημοσύνη; Οι εταιρείες προσδοκούν εξοικονόμηση και ταχύτητα, όμως χάνουν συχνά τον πυρήνα της δημιουργικότητας, της κρίσης και της ευθύνης που προσφέρει ο άνθρωπος. Ο Καντέρα, που σήμερα αναζητά νέα επαγγελματική κατεύθυνση, παραμένει υποστηρικτής της τεχνολογίας, αλλά με όρια. «Η τεχνητή νοημοσύνη είναι εργαλείο — όχι αντικαταστάτης», λέει. «Το να την αφήνεις να γράφει, να διορθώνει και να αποφασίζει χωρίς επίβλεψη, είναι σαν να αφήνεις ένα παιδί να οδηγήσει αυτοκίνητο. Εντυπωσιακό ίσως, αλλά μοιραίο». Η περίπτωσή του είναι ένα προειδοποιητικό παράδειγμα για έναν κόσμο που τρέχει να αγκαλιάσει τη νέα εποχή χωρίς να έχει μάθει ακόμη πώς να τη διαχειριστεί.