Το δίλημμα της αντιπολίτευσης

Η πολιτική σκηνή της χώρας συγκλονίστηκε από τη συζήτηση και την ψηφοφορία για την πρόταση δυσπιστίας κατά της κυβέρνησης. Παρόλο που η Νέα Δημοκρατία διατήρησε την κοινοβουλευτική της πλειοψηφία, η κρίση που προκάλεσε η διαδικασία αυτή δεν έχει ξεπεραστεί. Ο πολιτικός αντίκτυπος είναι έντονος, με τις λαϊκές αντιδράσεις να συνεχίζονται στους δρόμους και τη δυσαρέσκεια να καταγράφεται στις δημοσκοπήσεις. Η ιστορία έχει δείξει ότι οι κυβερνήσεις συνήθως αντέχουν σε τέτοιες κοινοβουλευτικές δοκιμασίες. Ο ΣΥΡΙΖΑ, για παράδειγμα, κατάφερε να επιβιώσει από πρόταση δυσπιστίας που κατατέθηκε λόγω της Συμφωνίας των Πρεσπών, παρά την αποχώρηση των ΑΝΕΛΛ από την κυβερνητική συμμαχία. Ωστόσο, η τωρινή κατάσταση είναι διαφορετική: η πίεση προς την κυβέρνηση δεν προέρχεται μόνο από την αντιπολίτευση, αλλά και από την κοινωνία που διαμαρτύρεται μαζικά, καθώς και από εσωκομματικούς κύκλους της ΝΔ.

Η πρόταση δυσπιστίας αποτέλεσε για τα κόμματα της αντιπολίτευσης – ΣΥΡΙΖΑ, ΠΑΣΟΚ, Νέα Αριστερά και Πλεύση Ελευθερίας – μια ευκαιρία να ενισχύσουν τη θέση τους και να ανακτήσουν χαμένο έδαφος. Ωστόσο, η επόμενη περίοδος ίσως τους φέρει αντιμέτωπους με εσωτερικές προκλήσεις, εάν δεν καταφέρουν να κεφαλαιοποιήσουν το πολιτικό κλίμα.

Η κυβέρνηση, παρά την κοινοβουλευτική της νίκη, δέχθηκε ισχυρές πιέσεις, ακόμα και από στελέχη της. Ο πρώην πρωθυπουργός Αντώνης Σαμαράς άσκησε σκληρή κριτική για τη διαχείριση του τραγικού δυστυχήματος στα Τέμπη, ενώ η εσωκομματική δυσαρέσκεια κορυφώθηκε με το επεισόδιο του βουλευτή Δημήτρη Κυριαζίδη. Τελικά, η Νέα Δημοκρατία βγήκε από τη διαδικασία με μία κοινοβουλευτική απώλεια, γεγονός που αντανακλά την εσωτερική αμηχανία.

Η πολιτική σύγκρουση δεν σταματά στη Βουλή. Η προανακριτική επιτροπή που δρομολογείται για τις ευθύνες στα Τέμπη θα είναι μια δύσκολη διαδικασία, ενώ η κοινωνική αντιπολίτευση συνεχίζει να δυναμώνει, με διαδηλώσεις και συγκεντρώσεις που διατηρούν την πίεση προς την κυβέρνηση. ΠΑΣΟΚ και ΣΥΡΙΖΑ μπορεί να μην έχουν κοινή στρατηγική, αλλά είναι αναγκασμένοι να συνεργαστούν σε κομβικές πολιτικές στιγμές, όπως αποδείχθηκε κατά τη διάρκεια της τριήμερης συζήτησης. Ωστόσο, η προσπάθεια συμπόρευσης μεταξύ των τεσσάρων κομμάτων της αντιπολίτευσης παραμένει δύσκολη, ειδικά με δεδομένη τη στρατηγική της κυβέρνησης να ταυτίσει τον ΣΥΡΙΖΑ, το ΠΑΣΟΚ, τη Νέα Αριστερά και την Πλεύση Ελευθερίας ως ένα ενιαίο πολιτικό μέτωπο.

Η απόρριψη της πρότασης δυσπιστίας δεν κλείνει το πολιτικό κεφάλαιο, αλλά φαίνεται να ανοίγει μια μακρά προεκλογική περίοδο. Ο πρωθυπουργός, επιμένοντας ότι θα εξαντλήσει την τετραετία, αναμένεται να επιχειρήσει να αλλάξει την πολιτική ατζέντα, εστιάζοντας σε ζητήματα της οικονομίας και της καθημερινότητας. Ένας επικείμενος ανασχηματισμός φαντάζει πλέον αναπόφευκτος, καθώς η κυβέρνηση αναζητά μια νέα δυναμική για να αντιστρέψει το κλίμα. Τα κόμματα της αντιπολίτευσης βρίσκονται σε ένα κρίσιμο σταυροδρόμι. ΠΑΣΟΚ, ΣΥΡΙΖΑ και Νέα Αριστερά είτε θα καταφέρουν να αυξήσουν τα ποσοστά τους μέσω των επιμέρους στρατηγικών τους, είτε θα αναγκαστούν να επανεξετάσουν το μοντέλο της πολιτικής τους παρουσίας. Η Πλεύση Ελευθερίας, από την άλλη, όσο συνεχίζει να ανεβαίνει δημοσκοπικά, δεν έχει λόγο να εμπλακεί σε συζητήσεις συνεργασίας που θα μπορούσαν να πλήξουν το αντισυστημικό της προφίλ. Η πολιτική αβεβαιότητα παραμένει, και η επόμενη περίοδος προμηνύεται έντονη, με τους δρόμους και τις κοινοβουλευτικές μάχες να καθορίζουν τις εξελίξεις.