Βραβεία Νόμπελ: Δόξα, αναγνώριση και έπαθλο εκατομμυρίων για τους κορυφαίους του κόσμου

Οι νικητές των βραβείων Νόμπελ λαμβάνουν κάθε χρόνο ένα μετάλλιο, ένα δίπλωμα και ένα σημαντικό χρηματικό έπαθλο που ανέρχεται περίπου στα 11 εκατομμύρια σουηδικές κορώνες, δηλαδή σχεδόν 998.000 ευρώ, μαζί με τη διεθνή αναγνώριση για την προσφορά τους στην επιστήμη, τη λογοτεχνία ή την ειρήνη. Η διαδικασία επιλογής των βραβευμένων ξεκινά πολλούς μήνες νωρίτερα, όταν χιλιάδες μέλη ακαδημιών, πανεπιστημιακοί, επιστήμονες, προηγούμενοι κάτοχοι Νόμπελ και κοινοβουλευτικά στελέχη από όλο τον κόσμο καλούνται να υποβάλουν προτάσεις. Οι υποψήφιοι επιλέγονται έτσι ώστε να εκπροσωπούνται όσο το δυνατόν περισσότερες χώρες και πανεπιστήμια, διασφαλίζοντας τον διεθνή χαρακτήρα του θεσμού.

Αφού συγκεντρωθούν όλες οι υποψηφιότητες, οι επιτροπές Νόμπελ των τεσσάρων ιδρυμάτων που απονέμουν τα βραβεία —το Ίδρυμα Καρολίνσκα για την Ιατρική, η Σουηδική Ακαδημία για τη Λογοτεχνία, η Βασιλική Ακαδημία Επιστημών για τη Φυσική, τη Χημεία και τα Οικονομικά, και η Νορβηγική Επιτροπή Νόμπελ για την Ειρήνη— αναλαμβάνουν να εξετάσουν τις προτάσεις και να επιλέξουν τους τελικούς νικητές. Το κάθε βραβείο συνοδεύεται από τρία βασικά σύμβολα τιμής. Πρώτο, το μετάλλιο Νόμπελ, φτιαγμένο από χρυσό, φέρει στην εμπρόσθια όψη του την προτομή του Άλφρεντ Νόμπελ, ενώ η οπίσθια όψη διαφέρει ανάλογα με το ίδρυμα που το απονέμει. Δεύτερο, το δίπλωμα Νόμπελ, το οποίο αποτελεί ένα μοναδικό έργο τέχνης, σχεδιασμένο κάθε φορά ειδικά για τον εκάστοτε βραβευμένο. Το δίπλωμα Λογοτεχνίας είναι γραμμένο σε περγαμηνή, χρησιμοποιώντας τεχνικές μεσαιωνικών εικονογράφων, ενώ τα υπόλοιπα βραβεία συνοδεύονται από διπλώματα σε χειροποίητο χαρτί.

Το τρίτο και πιο απτό μέρος του βραβείου είναι το χρηματικό έπαθλο, το οποίο σήμερα ανέρχεται σε 11 εκατομμύρια σουηδικές κορώνες. Αν το βραβείο απονεμηθεί σε δύο ή περισσότερα άτομα, το ποσό κατανέμεται αναλογικά. Στην ιστορία του θεσμού υπάρχουν και τρεις Έλληνες που τιμήθηκαν με το Νόμπελ, αφήνοντας ανεξίτηλο το αποτύπωμά τους στη διεθνή σκηνή. Ο Γιώργος Σεφέρης και ο Οδυσσέας Ελύτης έλαβαν το Νόμπελ Λογοτεχνίας, αναδεικνύοντας την ελληνική ποίηση παγκοσμίως, ενώ ο Χριστόφορος Πισσαρίδης τιμήθηκε με το Νόμπελ Οικονομικών Επιστημών για την έρευνά του πάνω στην αγορά εργασίας και τις μακροοικονομικές πολιτικές. Τα βραβεία Νόμπελ, πέρα από το κύρος και την αναγνώριση, παραμένουν ως σήμερα ένα σύμβολο της ανθρώπινης προόδου, της πνευματικής αριστείας και της αφοσίωσης στη γνώση που ωφελεί ολόκληρη την ανθρωπότητα.